9- ابو الفرج اصفهانى- نامش على بن حسين در لغت و نحو و شناخت اشعار و مغازى و طبّ و نجوم استاد بود، كتاب- الاغانى- او مشهور خاصّ و عام است، كتاب الدّمارات و مقاتل الطّالبين- كه از كتب ذيقيمتى است كه شهادت تمام مبارزين علوى كه با ظلم و ستم درگير بوده‌اند برشته تحرير در آورده است، وفاتش 356 ه.

10- ابو على تنّوخى- صاحب كتاب- الفرج بعد الشّدة- كتابى است ادبى و سودمند كه شامل حقايق تاريخى است و كتاب- نشورا- المحاضره و اخبار المذاكره- متوفّى 384 ه.

11- ابو هلال عسكرى اهوازى- تأليفات زيادى داشته از آن جمله: (جمهرة الامثال- كتاب الصّناعتين- ديوان المعانى- كتاب المصون فى الادب- كتاب الاوايل- التّفضيل بين بلاغتى العرب و العجم الفروق فى اللّغة) متوفّى 395 ه.

12- شريف مرتضى‌[1] على بن حسين الموسوى العلوى برادر شريف رضى، از

[1] از شگفتى‌هاى كار جرجى زيدان يكى هم اينست كه نوشته است از تصانيف شريف مرتضى كتاب نهج البلاغه است، شامل خطب على( ع) و سخنان او كه منسوب به على( ع) است مى‌گويد:

المشهور انّ الشّريف المرتضى جمع خطب على و اقواله و دوّنها فى ذالك الكتاب- سپس مى‌گويد: اين كتاب از مهمترين كتب ادب است كه محتوائى اينچنين دارد هر چند كه بعضى خطبه‌ها از على( ع) نيست ولى مسلّما خطبه‌هاى تاريخى و نامه‌ها از خود على( ع) است( تاريخ آداب اللّغة العربى جلد 2) بگفته دكتر صبحى الصّالح تاكنون پنجاه عالم و دانشمند بر نهج البلاغه شرح نوشته‌اند. معلوم نيست اين اشتباه كه مى‌گويد مشهور است كه شريف مرتضى نهج البلاغه را جمع‌آورى نموده اشتباه است يا نظرش اين بوده و حال اينكه ابن ابى الحديد در مقدّمه شرح مى‌نويسد: قال الرّضى ... امّا بعد حمد اللّه سألونى ان ابدا بتأليف كتاب يحتوى على مختار كلام امير المؤمنين 7 مشرع الفصاحه و موردها و منشأ البلاغه و مولدها فاجبتهم ... و رايت من بعد تسمية هذا الكتاب- نهج البلاغه- و من اللّه استمد التّوفيق.

يعنى رضى گفت: پس از حمد خداى از من خواسته شد كه به تأليف كتابى كه حاوى برگزيده‌هاى سخن على( ع) باشد در جميع فنون، و شاخه‌هاى آن از خطبه‌ها- نامه‌ها- مواعظ- ادب- بپردازم زيرا على 7 سر چشمه فصاحت و مركز و آبشخور آن و منشاء بلاغت و محلّ ايجاد آن است آنها را پاسخ مثبت دادم و بعد ديدم نام اين كتاب را نهج البلاغه بگذارم و از خداوند توفيق و مصون بودن از خطا را استمداد مى‌كنم.

بعضى كوتاه بين‌ها از شباهت پاره‌اى سخنان و مطالب كه بعد از على 7 در آثار ادباى. ديگر بدون ذكر مآخذ آمده پنداشته‌اند شريف رضى از آن آثار اتّخاذ نموده و حال اينكه سخنان على( ع) از همان آغاز در اذهان و آثار مكتوب باقى بوده.