درس سوم

الف- رفتار و اخلاق فردى

1- عبادت‌

بدون شك، بهترين و شيرين‌ترين لحظات زندگى امام كاظم عليه السلام لحظاتى بود كه با خداوند خلوت مى‌كرد و سر بر آستان او مى‌ساييد؛ در پيشگاهش به نماز مى‌ايستاد، يا به مناجات و دعا مشغول مى‌شد و يا با قرآن انس داشت. پيشواى هفتم عليه السلام بيشتر اوقات را به نماز و سجده‌هاى طولانى سپرى مى‌كرد. كمتر شبى در عمرش گذشت كه سر به بالين آسايش بگذارد و در رختخواب بخوابد. گاه سر شب به مسجد پيامبر صلى الله عليه و آله مى‌رفت و به سجده مى‌افتاد و تا اذان صبح در سجده عرضه مى‌داشت:

«عَظُمَ الذَّنْبُ مِنْ عِنْدى‌، فَلْيَحْسُنِ الْعَفْوُ مِنْ عِنْدِكَ، يا اهْلَ التَّقْوى‌ وَ الْمَغْفِرَ» [1]

گناه من بس بزرگ است، پس مى‌بايد عفو نيز بزرگ و نيكو باشد. اى آنكه اهل تقوا و آمرزشى.

عبادت آن بزرگوار به حدّى فزون و چشمگير بودكه به «عبد صالح» و «زين المتهجّدين» ملقب گشت. اين شهر آشوب از يونانى نقل مى‌كند:

«موسى بن جعفر عليه السلام متجاوز از ده سال، هر روز پس از طلوع آفتاب تا هنگام ظهر در سجده بود. قرآن را با آهنگى زيبا تلاوت مى‌كرد و در هنگام تلاوت آن محزون مى‌شد؛ شنوندگان نيز از آهنگ تلاوت او به گريه مى‌افتادند. از خوف خدا اشك مى‌ريخت، جندان كه محاسن شريفش از اشك ديدگانش تر مى‌شد.» [2]

هنگامى كه به دستور هارون الرسيد به زندان همواره چنين دعا مى‌كرد:

«الَّلهُمَّ انَّكَ تَعْلَمُ انّى‌ كُنْتُ اسْأَلُكَ انْ تُفَرِّغَنى‌ لِعِبادَتِكَ الَّلهُمَّ وَ قَدْ فَعَلْتَ‌

[1] - وفيات الاعيان، ج 4، ص 293

[2] - ر. ك: مناقب، ج 4، ص 318