اظهار نظرهاى افرادى است كه بگونه‌اى با آن حضرت ارتباط داشتند؛ چه دوستان و يارانى كه از نزديك شاهد كمالات و ارجمنديهاى امام بودند و يا محدثان و مورخانى كه به لحاظ موقعيت شغلى خود نسبت به آن گرامى اظهار نظر كرده‌اند، و چه مخالفان سياسى كه در ميدان مبازره با آن حضرت درگير بودند. مهمترين نكات و محورهايى كه مورد توجه و تأكيد اظهار كنندگان موافق و مخالف قرار دارد عبارت است از اينكه امام كاظم عليه السلام:

- آگاه‌ترين، فقيه‌ترين، بردبارترين، سخاوتمندترين، عابدترين، فصيح‌ترين و متواضعترين مردم زمان خود بود.

- باب الحوائج الى اللَّه بود، بگونه‌اى كه كسى از در خانه‌اش نااميد باز نمى‌گشت.

- صاحب كمالات و كرامات فراوانى بود كه عقلها را به تحيّر وامى‌داشت.

- به صلحه رحم و تفقد و دلجويى از خويشان توجه‌اى ويژه‌اى داشت.

- پيشواى مسلمانان، حجّت خدا بر بندگان و جانشين بحق پيامبر صلى الله عليه و آله بود.

پرسش

1- سه محور و نكيه مهمّى كه اظهارنظر كنندگان درباره امام كاظم عليه السلام بيان كرده‌اند، ذكر كنيد.

2- مهمترين نكته‌اى كه امام صادق عليه السلام درباره فرزندش امام كاظم عليه السلام بيان كرده چيست؟

3- طبرى به كدام ويژگيهاى پيشواى هفتم عليه السلام اشاره كرده است؟

4- اعتراف هارون الرشيد نسبت به امام كاظم را بيان كنيد.

5- عيسى بن جعفر كه بود و چرا از فرمان هارون مبنى بر قتل موسى بن جعفر عليه السلام سر باز زد؟