اينك با الهام از اين سخنان ارزشمند و تحليل كوتاه امّا گويا و جامع ولّى امر مسمانان جهان، در دو محور كلّى: اوج اقتدار بنى عباس و حكومت پليسى به تبين و تشريح موقعيّت سياسى- اجتماعى دوران امامت پيشواى هفتم عليه السلام مى‌پردازيم.

1- اوج اقتدار بنى عباس‌

حكومت پنج قرن و اندى (132 تا 656) بنى عباس همچون دوران فرمانروايى بنى اميّه از جهت اقتدار سياسى، قلمرو حكومتى و رشد اقتصادى با فراز و نشيبهاى زيادى مواجه بود كه اوج آن را مى‌توان همان دوره پيشوايى موسى بن جعفر عليه السلام قلمداد كرد؛ دوره‌اى كه مورّخان از آن به «عصر طلايى» حكومت عباسيان ياد كرده‌اند. روشن‌ترين و برجسته‌ترين نمودها و مظاهر اقتدار عباسيان در اين مقطع عبارت است از:

الف- گستردگى قلمرو فرمانروايى‌

نخستين ويژگى اين دوره وسعت قلمرو كشور اسلامى است. در اين عصر، منطقه وسيعى از جهان آن روز از حجاز و دنباله درياى مديترانه گرفته تا سواحل اقيانوس اطلس و تمامى قاره‌هاى آسيا و آفريقا و بخشى از اروپا زير نفوذ و سيطره حكومت اسلامى قرار داشت، و بدين ترتيب حكومت عباسيان به صورت امپراطورى بزرگ و قدرتمند درآمده بود كه در تاريخ حيات اسلام بى سابقه بود.

ب- رشد اقتصادى‌

دولت اسلامى در آن روزگار از نظر اقتصادى به اوج پيشرفت خود رسيده بود. وسعت قلمرو اسلامى و فتوحات تازه، غنائم و اموال وافرى را از تمامى نقاط دنياى اسلام روانه پايتخت و خزانه دولت مى‌كرد.

دولتمردان كه تعهّد و تقيّدى نسبت به مسلمانان و بيت المال مسلمين نداشتند و خود را در برابر مشكلات اقتصادى توده مردم و عمران و آبادى جامعه اسلامى مسؤول نمى‌دانستند، اين اموال فراوان را در راه عياشى و گسترش فساد و بزمهاى سلطنتى خود