- بركنارى معاويه‌

همانگونه كه اشاره شد، هدف اميرمؤمنان عليه السلام از بركنارى عمّال عثمان، مبارزه بافساد و تحكيم پايه‌هاى حقّ و عدالت اجتماعى بود؛ از اينرو با ادامه حكومت معاويه كه به خوبى از فكر و عملكرد وى آگاه بود، مخالفت كرد، و تصميم گرفت او را از مسند حكومت برمسلمانان، طرد كند، و در اين رابطه سخن هيچ كس- حتى پسر عموى خود ابن عبّاس- را در خصوص ابقاى وى، هرچند براى مدّتى كوتاه، نپذيرفت.

مُغَيرّه، پس از اينكه از پيشنهاد خود نسبت به ابقاى همه حكّام سابق، نتيجه‌اى نگرفت، به امام عليه السلام گفت:

«معاويه را از استاندارى شام بركنار مكن، زيراوى گستاخ است و مردم شام مطيع او هستند، تو هم در تثبيتش بهانه دارى، زيرا عمر بن خطاب او را به استاندارى شام منصوب كرده است.»

ولى امام عليه السلام فرمود:

«نه، به خدا سوگند، براى دو روز هم معاويه را به كار نمى‌گمارم». [1]

هنگامى كه ابن عبّاس، از پيشنهاد مغيره آگاه شد، به اميرمؤمنان عليه السلام عرض كرد:

«من نيز معتقدم معاويه را فعلًا بركنار نكنى، وقتى بيعت كرد و كارت استوار شد، آنگاه بركنارش كن.»

امام عليه السلام فرمود:

«نه، به خدا سوگند حز شمشير چيزى به او نمى‌دهم.» [2]

در مورد چگونگى اين سياست بايد نكاتى را يادآور شويم.

* امام عليه السلام به خوبى آگاه بود كه معاويه به هيچ وجه دست بيعت به سوى او دراز نكرده، و به فرمانش گردن نخواهد نهاد، زيرا گذشته از داشتن روحّيه قدرت‌طلبى و زراندوزى، عصبيّتهاى قومى و كينه‌هاى ديرينه‌اى كه نسبت به اميرمؤمنان عليه السلام داشت مانع از آن بود كه به عنوان كارگزار و نماينده حكومت امام عليه السلام عمل كند. و در حقيقت، روحيه و هدف‌

[1] - لا؟؟؟؟ اسْتَعْمَلَ‌ مُعاويَةَ‌ يَومَيْنِ‌ ابَداً، ج3، ص197و مروج الذهب، ج2، ص256

[2] - واللّهِ‌ لا عُصْبه الاّ السَّيفَ‌. كامل ابن اثير، ج3، ص197 و تاريخ طبرى، ج4، ص444.