پيامبر (ص) هنگام نزديك شدن وفات خويش، على بن ابى‌طالب و گروهى از شيعيان و ارادتمندان او را در لشكر اسامه نفرستاد، تا چنانچه مرگ او فرا رسيد، اين چند نفر با بيعت با امام على (ع) خلافت و حكومت را براى آن حضرت تمام و عملى كنند، ولى متأسفانه عمر، ابوبكر و برخى ديگر با تخلف از لشكر اسامة بن زيد اين تدبير عالى پيامبر را نيز به هم زدند تا مبادا خلافت به على (ع) برسد. [1]

2. شيعه پس از پيامبر (ص)

از نظر تاريخى، اختلاف در ميان مسلمانان و ظهور ديدگاههاى گوناگون درباره رهبرى جامعه اسلامى از وقتى شروع شد كه پيامبر (ص) چشم از جهان فروبست.

بنا بر گزارش بيشترِ تاريخ‌نگاران، انصار به محض شنيدن خبر رحلت پيامبر (ص) بدون اينكه در كنار بدن مطهر رسول خدا (ص) حاضر شوند، در منزل سعد بن عباده رئيس قبيله خزرج گرد آمدند و به لحاظ عدم گنجايش منزل او به سقيفه بنى‌ساعده رفتند كه محل اجتماعشان در مسائل مهم بود.

دو نفر از انصار به نامهاى عُوَيم بن ساعده و مُقن بن عدى خبر تجمع انصار را به قريش رساندند. عمر به محض شنيدن خبر تجمع انصار، ابوبكر و ابوعبيده جراح را نيز با خبر كرد و به اتفاق، به طرف سقيفه حركت كردند.

سعد بن عباده در حالى كه بيمار بود، به عنوان رئيس انصار براى تصدى جانشينى پيامبر (ص) به سقيفه آمد و به سخن‌رانى پرداخت. او در آغاز، از مهاجران تعريف كرد و سابقه آنان در اسلام و لزوم حرمت نهادن به آنان را يادآور شد. سپس مدينه را شهر انصار خواند و آنان را به لحاظ موقعيتى كه نزد پيامبر (ص) داشتند و به عنوان مدافعان و نخستين پناه‌دهندگان او به شمار مى‌آمدند، ستود و گفت: پيامبر (ص) در ميان ما عزت پيدا كرد، و رواج اسلام به كمك ما صورت گرفت، مهاجران به وسيله ما سر و سامان يافتند و ...، بدين جهت، انصار براى تصدى خلافت سزاوارترند. سخنان سعد مورد تأييد انصار قرار گرفت.

[1] . همان، ص 60-61 به نقل از شيخ محمدحسين مظفّر