شده كه به ذكر يك نمونه مى‌پردازيم.

امام جواد (ع) در پاسخ نامه على بن مهزيار كه درباره، درگيرى اهل قم با عمال حكومت گزارش داده بود نوشت:

آنچه درباره اهل قم ذكر كرده بودى، متوجه شدم. خداوند نجاتشان دهد و به آنان فرج عطا كند. مرا با گفتنيهايت در اين باره مسرور كردى. همواره چنين كن. اميدوارم خداوند با وعده بهشت شادمانت كند. و به جهت رضايت من از تو، از تو راضى و خشنود گردد. از او عفو و رأفتش را اميد دارم، (حَسْبُنا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ). [1]

از اين نامه استفاده مى‌شود كه وى نه تنها وكيل امام (ع) در منطقه خود بوده است بلكه به عنوان نماينده ويژه آن حضرت مسائل قم را نيز پيگيرى و گزارش مى‌كرده است.

و امام (ع) از او مى‌خواهد كه به صورت نوبه‌اى به او گزارش كند.

منابع مالى تشكيلات شيعه‌

هر تشكيلاتى براى اداره خود، نياز به بودجه و درآمدى دارد كه هزينه‌هاى آن را تأمين نمايد. تشكيلات شيعه نيز در زمان امام جواد عليه السلام گرچه بسيارى از مخارج تشكيلات كنونى را نداشت ولى دستگيرى از شيعيان مستمند و تأمين احتياجات اوليه اداره تشكيلات، نيازمند بودجه‌اى بود كه از جانب امام (ع) پرداخت مى‌شد.

به طور كلى منابع مالى امام (ع) و درآمدهاى آن حضرت از راههاى زير به دست مى‌آمد.

1- خمس:

قسمت عمده درآمد امام (ع) از وجوه شرعى كه شيعيان به عنوان خمس به امام (ع) مى‌پرداختند تأمين مى‌گرديد. خمس در زمان امامان عليهم السلام يكى از پشتوانه‌هاى مهم مالى براى اداره شيعه بود، همچنانكه در طول تاريخ، نهضتهاى شيعى و حوزه‌هاى علمى از اين راه اداره شده. و استقلال خود را حفظ كرده است.

اين وجوه به طور مستقيم يا توسط وكلا و نمايندگان حضرت در اختيار امام عليه‌

[1] - مسندالامام الجواد (ع)، ص 139