رسول خدا (ص) مى‌فرمايد:

«إنَّ اكْمَلَ المُؤْمِنينَ ايماناً احْسَنُهُمْ خُلْقاً» [1]

كاملترين مؤمنان از جهت ايمان، كسانى هستند كه زيباترين اخلاق را دارا باشند.

امام جواد (ع) مى‌فرمايد:

«عِنْوانُ صَحِيفَةَ المُؤْمِنِ حُسْنُ خُلْقِهِ» [2]

حسن خلق سرلوحه نامه عمل مؤمن قرار دارد.

فضائل و مكارم اخلاقى امام جواد (ع) به گونه‌اى بود كه همگان حتى مخالفان و دشمنان بدان اعتراف كرده و با ديدن آن خصال برجسته ناخودآگاه مجذوب آن وجود الهى شده، زبان به مدح و ستايشش مى‌گشودند.

ما ضمن دو درس به گوشه‌هايى از ابعاد عبادى و اخلاق فردى و اجتماعى اين امام همام اشاره مى‌كنيم.

الف- اخلاق فردى‌

1- عبادت‌

عبادت و بندگى خدا از بارزترين مشخصه پيشوايان معصوم عليهم السلام است كه آن بزرگواران را از ديگران ممتاز ساخته و در معرض الطاف و عنايات ويژه الهى قرار داده است.

امام جواد (ع) همچون نياكان بزرگوارش انس خاصى با عبادت داشت، شبها را به نماز، نيايش و استغفار و روزها را به روزه سپرى مى‌كرد. عبداللَّه بن رَزين مى‌گويد:

من در «مدينةُ الرسول» بودم. ابوجعفر عليه السلام را مى‌ديدم كه هر روز هنگام ظهر به «مسجدالنبى» مى‌آمد. نخست به زيارت رسول خدا (ص) مى‌رفت و پس از سلام به آن حضرت، به سمت خانه حضرت فاطمه (ع) مى‌رفت كفشهايش را بيرون مى‌آورد و به نماز

[1] - بحارالانوار، ج 71، ص 389

[2] - همان، ص 392