پی نوشت ها:

[1] یک شنبه اول محرم سال 343 = هفتم مـه سال 954؛ دوشنبه چهارم رمضان سال 343 = اول ژانویه سال 955.

[2] طبقات الاطباء، ص 479؛ طبقات الاطباء و الحکماء، ص 87؛تراث الاسلام، ص 466.

[3] تاریخ ابن اثیر، ج 8، ص 508؛ العبر، ج 4، ص 741؛ النجوم الزاهره، ج 3، ص 311؛ البدایة و النهایه، ج 11، ص 228؛ الاعلام، ج 9، ص28.

سال 344 ق = 955ـ956 م(1)

رویدادها

دیلمیان

* معزالدوله دیلمی حکومت عراق را پس از خود به پسرش ابومنصور بختیار سپرده، او را منصب امیر الامراء می بخشد.

خراسان

* بازگشت ابوعلی، احمد بن محتاج به خراسان، پس از درگذشت نوح بن نصر سامانی.

* با درگذشت ابوعلی بن محتاج، محمدبن سیمجور دوّم والی خراسان شد.

ترکستان

* ستوق عبدالکریم بغراخان اول پادشاه ترکستان درگذشت و پسرش موسی بن ستوق به شمس الدوله ملقب و به جای پدر، پادشاه ترکستان شد. این دولت تا سال 601ق ادامه یافت.

بلایای طبیعی

* بسیاری از مردم بغداد، اهواز و واسط براثر وبا از بین رفتند و ملخ، مزارع و میوه جات را از بین برد. درپی زلزله ای در مصر، بسیاری از منازل ویران گردید و وبا در افریقیه و اندلس مردمان بسیاری را نابود کرد.

وقایع نظامی

جنگ میان ناوگان فاطمیان و اندلسیان

* کشتی بزرگ اندلسیان از اسکله (المریه) حرکت کرده، در دریا با کشتی فاطمیان که از سیسیل عازم مهدیه بود، درگیر شد و آنچه را که در کشتی بود تصرف کرد. آن گاه معزلدین الله فاطمی نیرویی دریایی به فرماندهی امیر سیسیل تدارک دید و به اسکله المریه حمله برد. در این حمله، کشتی اندلس را که متعرض کشتی فاطمیان شده بود، تصرف و محموله آن را مصادره کرد و کلیه کشتی های موجود در اسکله را به آتش کشید.

حملات عرب ها

* عرب های بنی عامر بن صعصعه، عقیل و قشیر، در ناحیه خناصره بر سیف الدوله شوریدند. سیف الدوله سپاهی به سوی آنان فرستاد و شورش آنان را سرکوب و در کشتار آنان زیاده روی کرد و و آن گاه باقی مانده آنان را بخشید.

درگذشتگان

* احمد رازی* عمرانی

احمد رازی

احمد بن محمد بن موسی رازی کنانی، مورّخ و جغرافیدان اندلسی است. کتابی در توصیف اندلس نگاشت و در آن، تعریفی جامع از اندلس، چون: راه ها، شهرهای بزرگ، دژها، سواحل و بنادر، بخش های اداری آن و ارتباط جغرافیایی هر بخش با بخش دیگرآن ارائه داده است. این کتاب، اینک در دست نیست، ولی در قرن هفتم هجری (قرن سیزدهم میلادی) توسّط یکی از کشیشان مسیحی پرتغالی، به زبان پرتغالی ترجمه و سپس از زبان پرتغالی به زبان اسپانیایی ترجمه شده است. این کتاب، مأخذ بسیار مهمی برای شناخت وضعیت جغرافیایی اندلس، در زمان حکومت عبدالرحمان ناصر (عصر شکوفایی قرطبه) است.

هم چنین رازی، کتابی در توصیف قرطبه، و کتاب دیگری به نام أخبار ملوک الأندلس و غزواتهم و نکباتهم، و کتابی به نام انساب مشاهیر أهل الأندلس تألیف کرد، ولی همه این کتاب ها، نابود شد و فقط ترجمه اسپانیایی بخشی از کتابی که در وصف اندلس نگاشته، در اروپا به اسم «Elmore Elrasis» باقی مانده است. بسیاری از مورخان متأخر اندلسی چون: ابن غالب غرناطی، در کتابش فرحة الأنفس، سکری، ابن الأبّار و ابن الخطیب از رازی نقل قول کرده اند. در تاریخ درگذشت رازی اختلاف است، ولی بنا به قولی، در سال 363ق درگذشت.(2)

عمرانی

علی بن احمد عمرانی، اهل موصل بود و در ریاضیات و اخترشناسی مشهور شد. وی کتاب های بسیاری گرد آورد و مردم از دورترین نقاط گیتی، قصد وی کرده، برای فراگیری دانش، به خدمتش می رسیدند.

شرح کتاب الجبر و المقابله ابن اسلم مصری که نزد دانشمندان و علمای ریاضیات در قرن چهارم و پنجم هجری (13 میلادی) شناخته شده بود و به عنوان کتاب درسی متداول بود و از آن بهره ها بردند، از او است. و از دیگر تألیفات عمرانی، کتاب الإختیارات و کتاب های دیگری در نجوم و ستاره شناسی و مسائل مربوط به آن است.(3)