بلایای طبیعی

* قحطی و خشکسالی و حمله ملخ ها در عراق. قحطی و وبا در مصر.

وقایع نظامی

حمله های رومیان

* رومیان به طرسوس و حرّان حمله کرده، پس از قتل و غارت، بر دژ هارونیه تسلّط می یابند و آن جا را تخریب کرده، به دیاربکر حمله می کنند.

درگذشتگان

* ابن فضّاله

* بشتی (احمد)* کنستانتین هفتم* نرشخی

ابن فضاله

ابوبکر أدمی، محمد بن جعفر بن محمد بن فضاله، هنگام قرائت قرآن، بهترین و رساترین صدا را داشت. حدیث را از پیشوایان عصر خود آموخت و از آنها حدیث نقل کرد. با ابوالقاسم بغوی (متوفای 317ق) به حج رفت. چون به مسجد النبی درآمدند، پیرمرد نابینایی دیدند که احادیث جعلی برای مردم روایت می کند. بغوی گفت: سزاوار است نزدش رفته و احادیثش را رد کنیم و مانع نقل حدیث دروغ بشویم، ولی ابوبکر گفت: ای ابوالقاسم! سخن ما در این جمعیت زیاد، اثری ندارد و ما در بغداد نیستیم تا مردم مقام ما را دریابند، اما مصلحت می دانم قرآن بخوانم تا مردم را از گردش پراکنده سازم. آن گاه بسمله گفت، هنوز اعوذ بالله را به پایان نبرده بود که مردم دور پیرمرد کور را خالی کردند و تنهایش گذاشتند و به سوی او روی آوردند تا به قرآن خواندن ابوبکر گوش فرادهند. آن گاه آن کور به عصاکش خود گفت: دستم را بگیر! که این گونه نعمت زایل می شود.(2)

بشتی (احمد)

ابوحامد، احمد بن محمد خرزنجی بشتی، در روزگار خود، ادیب خراسان بود. او با انتساب به شهر بست یا بشت افغانستان، بشتی، و نیز انتساب به خرزنج، خرزنجی خوانده می شد. کتاب های تکملة کتاب العین خلیل بن احمد و شرح ادب الکاتب از تألیفات او است.(3)

کنستانتین هفتم

پسر امپراتور لئون ششم که در خردسالی به جای پدر نشست و مادرش زوی به قیمومت او زمام حکومت را به دست گرفت. مادرش، با رومانوس لیکابنیوس، فرمانده ناوگان بیزانس ازدواج کرد و او بر پادشاه خردسال مسلط شد و دخترش هیلانه را به ازدواج او در آورد و خود را پدر پادشاه خواند و سپس به نام رومانوس اول، حکومت را به دست گرفت. فرزندانش، او را در سال 948م از حکومت برکنار و زندانی کردند و سلطنت را به کنستانتین بازگرداندند و او به مساعدت فرمانده بزرگ، بارداس فوکاس حکمرانی و سلطنت کرد.

کنستانتین هفتم، شیفته دانش و دانشمندان بود وعلاقه و اشتیاق او، از بارزترین ویژگی های نهضت علمی قرن دهم میلادی است. هدایایی از جمله نسخه ای از کتاب دیوسقوریدوس در طبّ و مسائل آن، همراه راهبی به نام نیکولاس، نزد عبدالرحمان ناصر، خلیفه اندلس فرستاد و راهب، کتاب را از یونانی به عربی ترجمه کرد. در عهد کنستانتین هفتم، جنگ میان رومیان و سیف الدوله حمدانی شدّت گرفت و شهر حلب، توسط رومیان اشغال شد و مدت ها در اشغال آنان بود و این شهر، شاهد وقایع مشهوری بود.(4)

نرشخی

مورّخی از مردم بخارا بود و کتاب تاریخ بخاری را تألیف و به امیر نوح بن منصور سامانی پیشکش کرد. او بسیاری از اخبار سرزمین ماوراءالنّهر پیش از اسلام و دوره فتوحات اسلامی را در این کتاب آورده است. نرشخی، در کتاب خود، اطلاعات ارزشمندی، دارای ویژگی های جغرافیایی از مناطق مسکونی اطراف بخاری، بناها، محصولات و شیوه های گوناگون زندگی دوران گذشته آن سرزمین تا ورود اسلام به ترکستان را نگاشته است.(5)

پی نوشت ها:

[1] دوشنبه اول محرم سال 348 = چهاردهم مارس سال 959؛ یک شنبه 28 شوال سال 348 = اول ژانویه سال 960.

[2] تاریخ بغداد، ج 2، ص 147؛ البدایة و النهایه، ج 11، ص 235؛ العبر، ج 2، ص 279؛ تاریخ ابن اثیر، ج 9، ص 129.

[3] انباه الرواة، ص 407؛ بغیة الوعاة، ص 169.

[4] ویلیام لانگر، موسوعة تاریخ العالم، ج 2، ص 492 و 493؛ موسوعة لاروس، الروم و علاقتهم بالعرب، ج 2، ص 34؛ علوم الیونان: وسیلة انتقالها للعرب، ص 233و 235؛ تراث الاسلام ، ص 455 و 473؛ الحضارة البیزنطیه، ص 47؛ اخبار الحکماء، ص126؛ الفهرست، ص407؛ طبقات الاطباء، ص 493.

[5]تاریخ الادب الجغرافی، ج 1، ص 168.

سال 349 ق = 960ـ961 م(1)

رویدادها

مصر

* پس از مرگ انوجور بن محمد اخشیدی، امیر مصر، برادرش ابوالحسن، علی بن محمد به جای او نشست و سلطه و قدرت و حکومت، هم چنان در دست کافور باقی ماند.