بیشتر شهرتش مدیون کتابی است به نام المقنّع که درباره اصول احکام تألیف کرده است. درباره اهمیت این کتاب گفته اند: «کارگزاران حکومتی، همواره به کتاب وی نیازمندند.»(2)

پی نوشت ها:

[1] دوشنبه اول محرم سال 404 = سیزدهم ژوئیه سال 1013؛ جمعه 25 جمادی الثانی سال 404 = اول دسامبر سال 1014.

[2] جذوة المقتبس، ص 206؛ الأعلام ، ج 3، ص 195.

سال 405 ق = 1014-1015 م.(1)

رویدادها

الحاکم بامرالله

* الحاکم بامرالله فاطمی، وزیر خود، حسین بن طاهر وزّان را کشته، عبدالرحمان بن ابی سیّد را به وزارت برمی گزیند. پس از چندی او را نیز می کشد و ابوالعباس، فضل بن جعفر بن فرات را وزیر می کند، اما چندی بعد او را نیز می کشد و ابوالحسن، علی بن جعفر بن فلاّحِ کتامی را به وزارت برمی گزیند.

تقسیم افریقیه (شمال افریقا) میان خاندان زیری

* فرزندان زیری بن مناد، افریقا را میان خود تقسیم می کنند و «الجزایر» (مغرب میانه) به حمّاد بن بلکین بن زیری و تونس (مغرب نزدیک) به بادیس بن منصور بن بلکین اختصاص می یابد.

* حمّاد بن بلکین، نام فاطمیان را از خطبه ها برداشته، سر از فرمان او برمی تابد و به نام القادر بالله عباسی خطبه می خواند. او دولت بنی حمّاد را در قلعه حمّاد بنیان می نهد.

دولت مناطق کرد (کردستان)

* با ترور ابوالنجم، بدر بن حسنویه، کارگزار دیلمیان در منطقه کردستان، نوه اش طاهر بن هلال بن بدر به جای او می نشیند. سپس فارس بن محمد، معروف به ابوالشوک و ملقب به حسام الدوله، طاهر بن هلال را می کشد و بر کردستان چیره می شود و دولت بنی حسنویه به پایان می رسد.

اندلس: دولت های محلی

* عبدالله بن قاسم فهری، در شهر بونت از توابع بلنسیه اعلام استقلال می کند و پس از او فرزندانش به حکومت می رسند تا این که دولت آن ها در سال 485ق به وسیله مرابطون از بین می رود.

رنده:

* تأسیس دولت بنی قرّه به ریاست ابونور بن ابی قرّه و استمرار آن تا سال 445ق که در آن سال به اشبیلیه ضمیمه شد.

ارکش:

* تأسیس دولتی به ریاست ابن خزرون در ارکش و انضمام آن به اشبیلیه در سال 445ق و لبه و شلطیش.

* تأسیس دولت بکریان به ریاست ابوزید، محمد بن ایّوب بن ابی عامر و انضمام آن به اشبیلیه در سال 443ق.

لبله:

* تأسیس دولت بنی یحیی به ریاست ابوالعباس، احمد بن یحیی یحصبی و انضمام آن به اشبیلیه در سال 433ق.

درگذشتگان

* ابن نباته سعدی.* بتّی.

* بدر بن حسنویه.* حاکم نیشابوری.

* عبدالسلام بصری.

ابن نباته سعدی

ابونصر، عبدالعزیز بن عمر بن محمد بن احمد بن نباته سعدیِ تمیمی، در بغداد متولد شد. او مدتی را به سیاحت شهرها پرداخت و پادشاهان و وزیرانی را مدح کرد. از جمله، در مدح سیف الدوله حمدانی، قصایدی برجسته سرود. پس از وفات سیف الدوله، از «حلب» به ری سفر کرد و در آن جا ابن عمید را مدح کرد.

ابن نباته، شاعر و نویسنده ای پرکار بود که رساله های فراوانی نگاشته و ابیاتی دارد که زبانزد مردم شده و از آن جمله، ابیات ذیل است:

«کسی که با شمشیر نمیرد، با غیر آن خواهد مُرد، زیرا مرگ یکی است، ولی عوامل گوناگونی دارد.

آیا خوب رویی جوانان سودبخش است، هنگامی که از نظر شرف، فرومایه باشند؟!

پس زیبایی را دلیل جوانمردی ندان؛ چرا که هر آهن صیقل یافته ای، شمشیر یمانی نیست.»

سرانجام، ابن نباته در 78 سالگی در بغداد درگذشت.(2)

بتّی

ابوالحسن، احمد بن علی بتّی، نویسنده ای ادیب و لوده ای هرزه در و از منشیان دیوان القادربالله عباسی بود. اُنس وی با وزیران به حدّی بود که مجلس اُنس آنان بدون حضور وی صفایی نداشت. از او نوشته هایی چون: القادری، العمیدی و الفخری به جا مانده است.

آواز و گوشه های مختلف آن را به خوبی می شناخت. هیچ آوازخوانی نبود که آوازی بخواند، مگر این که او شاعر آن اشعار و