تونس را به مهدیه تبعید کرد و روش پادشاهان خودکامه را در پیش گرفت. علی بن یحیی آل بادیس به او حمله برد و او تسلیم شد. سپس عزیزبن منصور، حاکم بجایه، بر او حمله برد و او را به اطاعت خود درآورد تا آنکه در سال 514ق مطرف بن حمدون، سردار لشکر حاکم بجایه، او را بیرون کرد و بنی حماد را به حکومت رساند. بدین ترتیب، حکومت اول آل خراسان پایان یافت و از این پس سرگذشت ابن خراسان معلوم نیست و به نظر می رسد پس از سال 522ق درگذشته باشد. 3

حسن بن صدقه

حسن بن علی بن صدقه، وزیر خلیفه عباسی، مسترشد باللّه. وی اشعاری دارد که به وسیله آن خود را به خلیفه نزدیک می کند:

«مردم را چون آب در مزه و لطافت، و خلیفه را چون شیرینی و گوارایی آن یافتم. عقل را چون فردی مجسم پنداشتم و خلیفه تندیس آن بود. اگر شریعت، دین و تقوا اجازه می داد، برای بزرگداشت خلیفه می گفتم: «جلّ جلاله». 4

طغتکین

طغتکین پسر عبداللّه ظهیرالدین از فرماندهان سلطان تتش، پسر ملک شاه سلجوقی، پادشاه شام. طغتکین از غلامان تتش بود که تتش او را فرمانده و جانشین خود کرد و چون تتش درگذشت. پسرش دقاق که خردسال بود به جای پدر بر تخت نشست و طغتکین نایب او شد و با مادرش ازدواج کرد. سپس دمشق را تصرف کرد و به بهترین شیوه به اداره امور آن پرداخت و چندین بار با صلیبیان جنگید. پسرش، تاج الملوک بوری، جانشین پدر شد و با به حکومت رسیدن وی دولت آل بوری در دمشق تأسیس شد. 5

پی نوشت ها:

[1] پنج شنبه اول محرم 522ق / 5 ژانویه 1128م.

[2] طبقات الاطباء، ص499؛ نفح الطیب، ج4، ص371.

[3] البیان المغرب، ج1، ص315؛ الاعلام، ج1، ص146.

[4] البدایه و النهایه، ج12، ص199؛ تاریخ ابن اثیر، حوادث 522ق؛ دایرة المعارف الاسلامیه، ذیل «ابن صدقه».

[5] النجوم الزاهره، ج5، ص234؛ العبر، ج5، ص51؛ تاریخ ابن اثیر، ج10، ص652؛ البدایه و النهایه، ج12، ص199؛ شذرات الذهب، ج4، ص65.

523 ق / 1128 ـ 1129م1

رویدادها

دمشق، خیانت وزیر مزدقانی: تاج الملوک بوری، پسر طغتکین، حاکم دمشق در پی افشای خیانت وزیرش، ابوعلی طاهربن سعد مزدقانی او را به قتل می رساند. مزدقانی با صلیبیان مکاتبه کرده و با آنان به توافق رسیده بود که دمشق را تسلیم آنان کند و آنان شهر صور را به او واگذار کنند و باطنیان اسماعیلی، نقش رابط میان وزیر و صلیبیان را بازی می کردند. تاج الملوک دستور کشتن همه آنان را صادر کرد و گروه بسیاری از آنان کشته شدند.

ترورهای باطنیان: باطنیان، عبداللطیف بن خجندی، رییس شافعیان اصفهان را ترور کردند.

دبیس بن صدقه: خلیفه از بخشودن دبیس بن صدقه خودداری کرد. دبیس طرفداران خود را گرد آورده و بر حلّه چیره شد و کسی را نزد خلیفه فرستاد تا رضایت او را جلب کند؛ ولی خلیفه درخواست او را رد و سپاهی برای دستگیری او فرستاد. دبیس گریخت و بر بصره شبیخون زد؛ سپس به صحرا رفت و به غارت قافله ها پرداخت. پیوسته امنیت را به بازی گرفته بود تا آنکه در سال 529ق دستگیر و کشته شد.

وقایع نظامی

صلیبیان دمشق را به محاصره درآوردند، نبرد حوران: صلیبیان پس از آگاهی از کشته شدن وزیر مزدقانی، نیروهای خود را برای محاصره دمشق گرد آوردند. تاج الملوک بوری، سپاهی متشکل از عرب ها و ترکمن ها تدارک دید و در حوران با صلیبیان برخورد کرد و آنان را شکست داد. بسیاری از صلیبیان را کشته و غنایم بسیاری از آنان گرفت.

درگذشتگان

بهرام اسدبادی؛

مزدقانی.

بهرام اسدبادی

مبلّغ اسماعیلیان بود. وارد دمشق شد و به نشر و گسترش آیین اسماعیلی پرداخت. بسیاری از مردم، ازجمله طاهربن سعد مزدقانی، وزیر طغتکین، حاکم دمشق پیرو او شدند. دعوت او جدی و خطرناک شد؛ ولی مردم دمشق با او مخالفت کردند و او از خشم آنان ترسید. وی از بوری پسر طغتکین خواست قلعه ای در اختیار او بگذارد که به آن پناهنده شود. به توصیه وزیر مزدقانی، قلعه بانیاس را به او سپردند. طرفدارانش از هر سو در آن قلعه گرد آمدند. بدین سان کارش بالا گرفت و چندین قلعه در کوه ها، ازجمله قلعه قدموس را تصاحب کرد و در سال 522ق با گروهی از یارانش روانه وادی تیم از توابع بعلبک شد که در آنجا طرفداران مذاهب مختلف نصیریه، دروز و مجوس به سر می بردند. آنان را به محاصره خود درآورد. آنان نیز با او به نبرد