سوهانک، بوستان

نویسنده (ها) : نفیسه بشری

آخرین بروز رسانی : جمعه 6 تیر 1399

سوهانک، بوستان \ būstān-e sowhānak \ ، بوستانی جنگلی واقع در جادۀ لشکرک، در منطقۀ 1 شهرداری تهران.
این بوستان که در زمینهای شادآباد ساخته شده است، از شمال به باغهای شخصی، از جنوب به جادۀ لشکرک، از غرب به شهرک لاله و محلۀ سوهانک، و از شرق به گردنۀ قوچک و لواسان محدود است.
شادآباد در گذشته روستایی کوچک (و امروزه محله‌ای در منطقۀ 1 شمیران) در حومۀ شهر تهران بوده که به سبب برخورداری از باغهای فراوان و درختان سرسبز ارغوان، از تفرجگاههای مردم تهران، به‌ویژه در روزهای تابستان محسوب می‌شده است. بخشی از زمینهای شادآباد متعلق به حسینعلی البرز ــ مؤسس بنیاد فرهنگی البرز ــ بوده، و توسط او نیز آباد شده است. افزون بر این، به گفتۀ یکی از مطلعان محلی، 000‘186 مـ2 از این زمینها در مالکیت فردی به نام محمدخان شرق بوده است که شهرداری تهران آن را از وی برای تعاونی مسکن خریداری کرد؛ اما بعدها برای احداث بوستان جنگلی اختصاص یافت.
پیشینۀ احداث این بوستان و به‌طورکلی کاشت درختان در این منطقه، به سالهای پیش از انقلاب اسلامی ایران باز می‌گردد. این بوستان درواقع بخشی از طرح جامع ایجاد کمربند سبز تهران است که در 1347 ش ارائه شد. پاکیزگی و تلطیف هوا، جلوگیری از گسترش بی‌رویۀ ساخت‌وسازهای شهر تهران، مقابله با طوفانها و بادهای غبارآلود جنوب و غرب کشور، از مهم‌ترین اهداف مورد نظر شهرداری تهران برای اجرای طرح جامع ایجاد کمربند سبز شهر تهران بود. این طرح در اواخر دهۀ 1360 ش بار دیگر مطرح، و پیگیری شد. از این‌رو، بوستان جنگلی سوهانک در راستای این اهداف و به‌عنوان تصفیه‌کنندۀ هوای شمال شرقی تهران، در 1371 ش در فضایی به مساحت 360 هکتار به بهره‌برداری رسید.
این بوستان که در اطراف آن حدود 180 باغ شخصی وجود دارد، دارای دو ورودی شمالی و جنوبی است. درْ ورودی شمالی یا اصلی، دفتر بوستان و چند اتاق کارگری قرار گرفته است، و در ورودی جنوبی آن کارگاههایی ازجمله کارگاه لوسترسازی و بلوک‌سازی وجود دارند که سابقۀ فعالیت آنها به پیش از احداث بوستان بازمی‌گردد و همگی در مالکیت خصوصی هستند. در شمال بوستان چند باب رستوران و قهوه‌خانه، و در جنوب آن انبار شرکت نفت ایران قرار دارد که بنزین، گازوئیل و نفت سفید شمال شرقی تهران را تأمین می‌کند.
در قسمت شرقی بوستان جنگلی سوهانک طرح احداث بوستانی ویژۀ بانوان در دستور کار شهرداری تهران قرار دارد. در قسمت غربی بوستان یک کارخانۀ آسفالت‌سازی، و در مرکز آن نیز یک اصطبل و یک محوطۀ خصوصی اسب‌دوانی وجود دارد.
آب مورد نیاز این بوستان جنگلی از طریق 12 رشته قنات موجود در آن، و با استفاده از تانکر، و همچنین بارشهای جوی تأمین می‌شود. پوشش ستبر و خاک دره‌ها و تپه‌ماهورهای بوستان جنگلی سوهانک از وضعیت بسیار مناسبی برخوردار است و سبب رشد درختان کاشته‌شده در آن شده است. در حال حاضر (1391 ش) در این بوستان حدود 000‘38 اصله ‌درخت وجود دارد. گونه‌های گیاهی‌ای همچون سرو نقره‌ای، اقاقیا، ارغوان، سرو شیراز، کاج تهران، گون، سنجد، عرعر، کاج سیاه، بادام وحشی، سرو خمره‌ای، بخشی از پوشش گیاهی بوستان جنگلی سوهانک را تشکیل می‌دهند.
گونه‌های جانوری این بوستان نیز شامل خرگوش، جوجه‌تیغی، عقرب، رتیل، مار، عقاب طلایی، جغد و جز اینها ست.

مآخذ: تحقیقات میدانی مؤلف؛ کریمان، حسین، قصران ( کوهسران)، تهران، 1356 ش.

نفیسه بشری