علایین

نویسنده (ها) : ناصر پازوکی طرودی

آخرین بروز رسانی : سه شنبه 13 خرداد 1399

علایین \ alāyīn \ ، روستایی در منطقۀ لواسانات.
این روستا در ˚51 و ´48 طول‌ شرقی، و ˚35 و ´48 عرض شمالی، در ارتفاع 179‘2 متری از سطح دریا، و در فاصلۀ 6 کیلومتری غرب روستای ایرا، 200‘4 متری غرب گردنۀ سیرک‌سر، و 500‘1 متری شرق روستای کلان واقع شده است.
در شرق روستای علایین، کـوههای کم‌ارتفاع نِسُم ـ کوه، و در غرب آن، کوه‌زرده قرار دارد و مراتع و تپه‌های شرق روستا آب‌لنجانی، مزرعۀ شاه‌نشین و سیرک‌سر خوانده می‌شوند. روستای علایین در دامنه‌های شرقی نرده‌کوه و بر روی تپه‌ماهورهای کم‌ارتفاع قرار گرفته است و بافت آن فاقد هرگونه آثار تاریخی است.
اغلب خانه‌های روستا به‌صورت پراکنده، داخل باغها احداث شده‌اند و به ‌نظر می‌رسد که قدمت چندانی نداشته باشند. در فاصلۀ 100 متری غرب روستای علایین و 100 متری شمال گورستان‌ده، تپه‌ای قرار دارد که از تپه‌های دیگر پیرامون خود، حدود 3 متر بلندتر است. اهالی روستا این مکان را قصر علاء‌الدولۀ دیلمی می‌دانند و معتقدند او قصر بسیار زیبایی در این محل احداث کرده بوده، که اکنون خراب شده است. با این وجود، هیچ شاهد باستان‌شناختی‌ای برای اثبات این مدعا در دست نیست و جست‌وجوی نگارنده در محل، تنها به شناسایی چندقطعه سفال قرمز و نخودی و یک قطعۀ کوچک سفال منقوش مربوط به دورۀ ایلخانی منجر شده است؛ به ‌نظر می‌رسد که این سفالها متعلق به رهگذران یا چوپانان محلی بوده است. همچنین اهالی محل معتقدند در تپه‌ماهورهای شرق روستا که به شاه‌نشین معروف است، گنج پنهان شده است، اما مشاهدات و بررسیهای میدانی وجود آثار تاریخی در این نقطه را تأیید نمی‌کند.
روستای علایین در تابستان دارای 50 خانوار جمعیت است، اما در زمستان تعداد ساکنان آن به کمتر از 20 خانوار کاهش می‌یابد. بیشتر خانواده‌های روستا به حنّانی، هزارجریبیان، بیکیان و علایینی لواسانی شهرت دارند. به نظر می‌رسد که خانوادۀ هزارجریبیان مهاجرانی باشند که از ناحیۀ هزارجریب مازندران به این روستا آمده‌اند.
شغل قدیم مردم علایین کشاورزی و دامداری بوده است؛ دامداری نیز به‌سبب وجود مراتع سرسبز در کوههای اطراف و نزدیکی به دشت لار، رونق خوبی داشته است؛ اما اکنون بیشتر جوانان روستا به شهرهای اطراف ازجمله تهران مهاجرت کرده‌اند. ساکنان فعلی روستا غالباً به باغداری مشغو‌ل‌اند و باغهایشان وضع مناسبی دارد؛ زیرا روستای علایین تنها روستای منطقه است که آب آشامیدنی و کشاورزی آن از طریق یکی از انشعابات کانالِ انتقال آب سد لار تأمین می‌شود. گردو، سیب، زردآلو، گیلاس و آلبالو محصولاتی هستند که از باغهای روستای علایین به دست می‌آیند. مراتع، مزارع و زمینهای اطراف روستای علایین، به علت عدم شیب تند و خاک مناسب و حاصل‌خیز دارای پوشش بسیار خوب گیاهی است.

ناصر پازوکی طرودی