قائم چیذر، مسجد

نویسنده (ها) : محمدمهدی عزیززاده

آخرین بروز رسانی : جمعه 16 خرداد 1399

قائم چیذر، مسجد \ masjed-e qāºem-e čīzar \ ، از قدیمی‌ترین مسجدهای شمیران در محلۀ چیذر، تقاطع کوچۀ علی محمدی و کوچۀ شهید حسن چیذری، واقع در محدودۀ منطقۀ 1 شهرداری تهران.
بنا بر گفتۀ اهالی محلۀ چیذر، قدمت بنای این مسجد به اوایل سدۀ 13 ق / 19 م بازمی‌گردد. ساختمان اولیۀ مسجد شامل شبستـانی بـه مساحت حـدود 200 مـ2، بناشده از خشت و گِل، و فاقد هرگونه تزیینات بوده است. گفته می‌شود این مسجد، درِ ورودی نداشته است؛ از همین رو، برای جلوگیری از نفوذ سرما در فصل زمستان زیلویی در ورودیِ شبستان نصب کرده بودند. گویا این مسجد، بخشی از حسینیه‌ای بوده است که امروزه در مجاورت آن قرار دارد.
این مسجد در 1343 ش به کوشش آیت‌الله سید علی‌اصغر هاشمی علیا (ه‌ م) بازسازی شده است. آجر، گِل، سیمان و تیرآهن از مصالح به‌کاررفته در بنای این مسجد بودند. با توجه به هزینۀ زیاد این کار که از عهدۀ بانیان مسجد خارج بود، خانم افتخاراعظم، دختر علی‌اصغرخان امین‌السلطان و همسر صارم‌الدوله (فرزند ظل‌السلطان)، که از ساکنان محلۀ چیذر بود، حدود 000‘20 تومان برای بازسازی مسجد پرداخت کرد. اهالی محلۀ چیذر که در آغاز با تخریب ساختمان قدیمی مخالف بودند، بعدها به‌تدریج در ساخت مسجد جدید مشارکت کردند. پس از پایان ساخت مسجد، حسینیۀ مجاور آن نیز بازسازی شد.
غلامعلی چیذری در 1373 ش قهوه‌خانه‌ای به مساحت 200 مـ2 را که در ضلع شمالی ساختمان قدیمی مسجد قرار داشت، خریداری، و آن را وقف مسجدکرد؛ بعدها این زمین نیز به کوشش سید علی‌اصغر هاشمی علیا ضمیمۀ مسجد شد.
این مسجد امروزه دارای 3 طبقه است: طبقۀ اول شبستان مردانه، طبقۀ دوم مخصوص بانوان، و طبقۀ سوم کتابخانه.
در 1375 ش زمینـی بـه مسـاحـت 320 مـ2 تـوسط محمدرضا چیذری خریداری، و با بودجۀ ابوالقاسم چیذری، تحت نظارت ادارۀ اوقاف شمیران، ساختمانی چهارطبقه در آن احداث شد که طبقۀ اول آن آشپزخانه، طبقۀ دوم سالن اجتماعات جهت برگزاری مجالس مذهبی و سوگواری، و طبقۀ سوم و چهارم شامل 4 آپارتمان مسکونی است و منافع دریافتی از کل مجتمع، برابر آنچه در وقف‌نامه مقرر شده است، برای تبلیغات دینی و مراسم مذهبی و بزرگداشت عاشورای حسینی اختصاص داده می‌شود. این ساختمان در ضلع شمال غربی مسجد و با فاصلۀ یک کوچه از مسجد واقع شده است، اما از طریق دالانی در طبقۀ دوم، به شبستان زنانه، واقع در ساختمان جدید مسجد متصل می‌شود.

مآخذ

تحقیقات میدانی مؤلف؛ هاشمی علیا، علی‌اصغر (آیت‌الله، امام جماعت مسجد قائم چیذر)، مصاحبه با مؤلف.

محمدمهدی عزیززاده