لارک

نویسنده (ها) : حسن موسوی زاده

آخرین بروز رسانی : شنبه 24 خرداد 1399

لارک \ lārak \ ، یا رضاآباد، ارفعیه، در گذشته روستا و امروزه محله‌ای در شمال شرقی شهر تهران.
نام این منطقه که متأثر از نام شخص ‌آبادکنندۀ آن است، از دورۀ ناصرالدین شاه قاجار تا عصر رضا شاه پهلوی چندین بار تغییر یافته است. این منطقه در ابتدا لارک نام داشت، اما هنگامی که به مهدی قلی ‌خان امیرآخور، داماد ناصرالدین شاه ملقب به مجدالدوله (د 1316 ش)، تعلق گرفت، رضاآباد نامیده شد (اعتمادالسلطنه، 91). پس از چندی میرزا رضا خان ارفع‌الدوله متخلص به دانش (د 1316 ش)، از رجال دورۀ ناصری، آن اراضی را خرید و به نام خود ارفعیه نامید (معتمدی، 393؛ طباطبایی، 158). ارفع‌الدوله در 1307 ش در آن منطقه که چندی بعد دوباره لارک نام گرفت، عمارتی را برای اقامت تابستانی خود و خانواده‌اش بنا کرد و به مناسبت تاج‌گذاری رضا شاه پهلوی (سل‌ 1304-1320 ش) به مدت 3 روز، جشن بزرگی در آنجا برپا کرد (هوشمند، 396-397). در 1341 ش حسن ارفع، فرزند ارفع‌الدوله و از نظامیان دورۀ پهلوی دوم، گاوداری بزرگی در روستای لارک تأسیس کرد؛ این گاوداری که نخستین‌ گاوهای شیرده اصلاح ‌نژادی وارد شده به ایران در آن نگهداری می‌شد، بخشی از شیر تهران و نواحی مجاور آن را تأمین می‌کرد (ارفع، 228-229؛ ستوده، 2 / 739).
اقتصاد روستای لارک بر کشاورزی استوار بود و جو و گیلاس از عمده‌ترین محصولات کشاورزی آن به شمار می‌رفت. زمینهای روستا نیز ازطریق قنات آبیاری می‌شد (کریمان، 1 / 532). جمعیت لارک در سرشماری 1335 ش، 140 نفر ذکر شده است ( گزارش ... ، 6).
روستای لارک در پی گسترش کالبدی شهر تهران، به این شهر ضمیمه، و به یکی از محله‌های شمال پایتخت بدل شد. محلۀ لارک از شمال به محله‌های دارآباد و اقدسیه، از جنوب به بزرگراه ارتش و محلۀ اراج، از شرق به شهرک گلها و مسیل لارک، و از غرب به آجودانیه منتهی می‌شود (طباطبایی، همانجا؛ محمودیان، 30، 38). باشگاه سوارکاری نیروی زمینی و دانشگاه افسری در این محله واقع هستند (همانجا).

مآخذ

اعتمادالسلطنه، محمدحسن، روزنامۀ خاطرات، به کوشش ایرج افشار، تهران، 1345 ش؛ ستوده، منوچهر، جغرافیای تاریخی شمیران، تهران، 1374 ش؛ طباطبایی، محمدهادی و دیگران، تهران 100، ویژه‌نامۀ صدسالگی شهرداری تهران، تهران، 1387 ش؛ کریمان، حسین، قصران ( کوهسران)، تهران، 1356 ش؛ گزارش مشروح حوزۀ سرشماری تهران، وزارت کشور، تهران، 1337 ش؛ محمودیان، علی‌اکبر و دیگران، اطلس شهرستان شمیران، تهران، 1381 ش؛ معتمدی، محسن، جغرافیای تاریخی تهران، تهران، 1381 ش؛ هوشمند، محمدجواد، تاریخ پرنس ارفع دانش، تهران، 1315 ش؛ نیز:

Arfa, H., Under Five Shahs, London, 1964.
حسن موسوی‌زاده