لتیان، بوستان جنگلی

نویسنده (ها) : ناصر پازوکی طرودی

آخرین بروز رسانی : شنبه 24 خرداد 1399

لتیان، بوستان جنگلی \ būstān-e jangalī-ye latyān \ ، بوستانی در منتهاالیه شرق دهستان لواسان کوچک واقع در شرق روستای سبوبزرگ.
این بوستان جنگلی که در حد فاصل درۀ پلکدین یا پلکدی و روستاهای سبوبزرگ، سبوکوچک و تیمورآباد واقع است، از شرق به درۀ پلکدین، از جنوب به دریاچۀ سد لتیان، از غرب به روستای سبوبزرگ، و از شمال به بلندیهای کوه آلون و کشتزارهای منطقه محدود است.
درۀ پلکدین که امروزه به آن درۀ نوجوان نیز می‌گویند، از شمال به جنوب آبریز دامنه‌های جنوبی کوه پنه‌دره یا پهنه‌دره، در حد فاصل میان روستاهای برگ‌جهان و افجه قرار دارد. همچنین این دره، آبریز دامنه‌های شرقی کوه آلون را به دریاچۀ سد لتیان منتقل می‌سازد.
در منتهاالیه جنوب این بوستان جنگلی، یک باند فرودگاه چرخ‌بال، و در جنوب شرقی فرودگاه، بر روی یکی از دماغه‌های کوه که به داخل دریاچۀ سد پیشروی کرده است، مجموعۀ رفاهی وجود دارد که در سالهای پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، کاخ فرحناز نامیده می‌شد. این مجموعۀ رفاهی اکنون در اختیار نهاد ریاست جمهوری است و توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اداره می‌شود. در جنوب غربی بوستان جنگلی لتیان معدن خاک بنتونیت وجود دارد. از این معدن در سالهای پیش از انقلاب اسلامی بهره‌برداری می‌شد؛ اما از زمان احداث سد لتیان برای جلوگیری از آلوده شدن آب، استخراج مواد از آن را متوقف کرده‌اند.
بوستان جنگلی لتیان در 1351 ش در وسعتی به مساحت 630 هکتار احداث شد. سبب اصلی احداث این بوستان، جلوگیری از فرسایش و جاری شدن سیل در دره‌ها و تپه‌ماهورهای شمال سد بود.
گونه‌های درختی این بوستان، سرو نقره‌ای، سرو خمره‌ای، اقاقیا، ارغوان، چنار، روس، بیدمشک، نارون، کاج سیاه، ون یا زبان‌گنجشک و سنجد است و در لابه‌لای آنها انواع گونه‌های گیاهی مناطق کوهستانی یافت می‌شود. عرض این بوستان در جهت شرق به غرب حدود 200‘ 3 متر است و جاده‌ای خاکی از میان آن می‌گذرد.
روش آبیاری درختان این بوستان از طریق جوبچه‌ای است و آب مورد نیاز نیز از سد لتیان تأمین می‌شود. شادابی و رشد درختان بوستان جنگلی لتیان در جاهای مختلف، متفاوت است. رشد درختان بخش مرکزی و جنوبی مناسب است تا جایی که بلندی درختان آن به حدود 10 تا 12 متر می‌رسد؛ اما در برخی جاها مانند جبهۀ شرقی به سبب صخره‌ای بودن تپه‌ماهورها درختان رشد مناسبی ندارند و بسیاری از آنها خشکیده‌اند. در مناطق مختلف بوستان جنگلی لتیان چند چشمۀ کوچک نیز وجود دارد که میزان آبدهی آنها با توجه به میزان بارش سالانه، متفاوت و کم‌وزیاد می‌شود؛ اما در بهترین شرایط نیز توان آبیاری تمام درختان را ندارد. بوستان جنگلی لتیان افزون بر آنکه در سرسبزی و طراوت منطقۀ لواسان تأثیر مثبتی دارد، عاملی مثبت در جلوگیری از انهدام محیط زیست و منابع طبیعی و ساخت‌وسازهای بی‌رویه و گسترش شهرک‌سازی در بلندیهای شمالی دریاچۀ سد لتیان و آلودگی آب آن به‌شمار می‌رود.

ناصر پازوکی طرودی