لواسانی، ابراهیم

نویسنده (ها) : مینا احمدیان

آخرین بروز رسانی : شنبه 24 خرداد 1399

لواسانی \ lavāsānī \ ، ابراهیم، آقا سید ابراهیم لواسانی، عالم دینی و فقیه اصولیِ سدۀ 13 ق / 19 م.
او فرزند سید صادق، از سادات حسینی بود و نسبش به عمر اشرف بن امام سجاد (ع) می‌رسید. در 1205 یا به روایتی 1215 ق / 1791 یا 1800 م متولد شد (حسینی، 16) و پس از گذراندن دوران کودکی، به تحصیل علوم دینی روی آورد و همراه با تحصیل، به یادگیری خط و خوش‌نویسی پرداخت. پس از گذشت چندسال در خوش‌نویسی به چنان شهرتی رسید که به دربار فتحعلی شاه قاجار راه یافت و شاه قاجار او را به حضور طلبید و دستور داد تا در حضورش به کتابت و آموزش فرزندان و نوادگان خاندان سلطنتی بپردازد. وقتی پدرش سید صادق از این جریان آگاه شد، به شدت از چنین اقدامی ممانعت کرد و فرزندش را از اطاعت امر سلطان بازداشت.
بدین سبب فتحعلی شاه به خشم آمد؛ اما سهراب خان ــ داماد فتحعلی شاه ــ او را از هر گونه اقدامی بر ضد سید بازداشت. با این حال، فتحعلی شاه در پی جلب سید ابراهیم به دور از چشم پدرش و آوردن او به دربار، به تطمیع و وعید می‌پرداخت (همو، 16-17). به همین سبب سید صادق او را در 1223 ق برای آموختن علوم دینی با خود به نجف برد.
سید ابراهیم در نجف و کربلا نزد شیخ محمد حسن صاحب جواهر و شیخ محمد حسین صاحب فصول و سید ابراهیم صاحب ضوابط شاگردی کرد و بعدها از آنها اجازۀ اجتهاد و فتوا گرفت (حرزالدین، 2 / 227).
آقا سید ابراهیم در ایام تحصیل در عتبات، به تدریس نیز اشتغال داشت (حسینی، 20). او پس از اقامت طولانی در نجف، در 1273 ق برای سامان دادن به امور معاش خود در تهران ــ که به سبب غصب شاه نابسامان شده بود ــ به تهران بازگشت و پس از احیای حق، پس از چند ماه بار دیگر به نجف رفت و پس از 4 سال اقامت در آنجا، در 1280 ق برای همیشه نجف را به قصد تهران ترک کرد (همو، 22-23).
او عهده‌دار امامت جماعت در مسجد سرپولک (اعتمادالسلطنه، 1 / 245)، و متصدی کرسی تدریس در مدرسۀ صدر شد (حسینی، 24). آقا سید ابراهیم افزون بر امامت جماعت و تدریس، عهده‌دار قضاوت و امور حسبیه نیز بود (همانجا). در جریان سیل سال 1283 ق در جنوب تهران، مقبرۀ شیخ صدوق تخریب شد و جسد او توسط علمای آن روز از جمله آقا سید ابراهیم لواسانی مجدداً دفن شد (همو، 26-27). او از علمای پارسا و صاحب نفس بود که به استجابت دعا در میان مردم شهرت داشت و از او کراماتی نقل کرده‌اند (در این باره، نک‌ : همو، 34).
لواسانی از علمای معاصر ملا علی کنی بود و پس از درگذشت او در 29 ذیحجۀ 1309 ق / 3 مرداد 1271 ش در تهران درگذشت، پیکرش به نجف حمل گردید و در قبرستان وادی‌السلام دفن شد (همو، 29-30).

مآخذ

اعتمادالسلطنه، محمد حسن، المآثر و الآثار، به کوشش ایرج افشار، تهران، 1374 ش؛ حرزالدین، محمد، معارف الرجال، به کوشش محمد حسین حرزالدین، قم، 1405 ق؛ حسینی لواسانی، ابراهیم، طنین روحانی در زندگانی خاندان لواسانی، مشهد، 1384 ش.

مینا احمدیان