لواسانی \ lavāsānī \ ، ابوالقاسم (1293- 1366 ق / 1876-1947 م)، میرزا ابوالقاسم لواسانی، عالم دینی. او فرزند سید محمد بن ابراهیم حسینی بود و در نجف و در خانوادهای روحانی متولد شد (حسینی، 48). از ابتدای زندگانی وی اطلاع چندانی در دست نیست. در جوانی نـزد آیتالله حـاج سید احمـد کربـلایی طهـرانی ــ از عارفان زمان خود ــ بهره جست و از شاگردان بزرگ و اصحاب ایشان گردید، به طوری که حاج سید احمد به هنگام مرگ او را وصی خویش قرار داد (همانجا). میرزا ابوالقاسم در میان علما با حاج میرزا جواد ملکی تبریزی عارف دوستی داشت (همو، 55). او افزون بر استفاده از محضر آیتالله طهرانی، از درس و بحث آخوند ملا محمدکاظم خراسانی و آقا سید محمدکاظم یزدی و مدرسان دیگر بهره برد و پس از رسیدن به درجۀ اجتهاد، به ایران آمد و در همدان ساکن شد. بعدها مجاهدات و بیان نافذش در دورۀ سلطنت پهلوی اول سبب شد که از طرف حکومت به تهران تبعید، سپس زندانی و پس از آن تحتنظر قرار گرفته شود (همو، 56). لواسانی سالها در تهران و لواسانات به نشر دین پرداخت تا اینکه در آخر رمضان 1366 / مرداد 1326 در 73 سالگی درگذشت، پیکرش به نجف منتقل گردید و در وادیالسلام دفن شد (همو، 57). از آثار وی، قضیۀ زید و زینب در شرح آیۀ 37 سورۀ احزاب (33) به فارسی است که در 1363 ق در تهران به چاپ رسید (مشار، 1 / 288؛ آقابزرگ، 17 / 155). فرزندانش سید احمد لواسانی، سید محمدصادق لواسانی، سید علی لواسانی، سید زینالعابدین لواسانی و سید رضا لواسانی، جملگی از علمای زمان خویش بودند (حسینی، همانجا).
مآخذ
آقابزرگ، الذریعة؛ حسینی لواسانی، ابراهیم، طنین روحانی در زندگانی خاندان لواسانی، مشهد، 1384 ش؛ مشار، خانبابا، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی، تهران، 1340 ش.