محمدیه، قصر

نویسنده (ها) : گلاره مرادی

آخرین بروز رسانی : دوشنبه 26 خرداد 1399

محمدیه، قصر \ qasr-e mohammadiy(yy)e \ ، عمارت ییلاقی محمد شاه قاجار در زمینهای اسدآباد شمیران که امروزه اثری از آن برجای نیست.
محمد شاه در اواخر عمر به‌دلیل بیماری و به تجویز پزشکان در پی یافتن منطقه‌ای خوش آب‌وهوا در نزدیک تهران به‌منظور ساختن عمارتی ییلاقی در آن بود؛ از این‌رو، به صواب‌دیدِ حاج میرزا آقاسی، زمینهای اسدآباد در غرب تجریش برای این کار در نظر گرفته، و عمارت محمدیه در آنجا ساخته شد (سپهر، 3 / 133).
قصر محمدیه با سنگ و ساروج و برفراز تپه‌ای سنگی بنا شد. این قصر دارای دیواری بزرگ و پهن با برج و باروهایی استوار بود؛ بر گرد آن نیز خندقی عمیق حفر شده بود. قصر محمدیه 300 ذرع طول، و 100 ذرع عرض داشت و مشتمل بر بیوتات و بخشهای اندرونی و بیرونی و چندین حمام و مسجد، و دارای دو دروازه بود (همانجا؛ اعتمادالسلطنه، مرآة ... ، 1 / 950) و درحالی‌که هنوز کار ساخت نیمی از بنای قصر به پایان نرسیده بود، معادل 100 هزار تومان سکۀ طلا برای احداث آن هزینه شده بود (سپهر، 3 / 133). محمد شاه در تابستان 1264 ق در حالی که هنوز بنایان در قصر مشغول کار بودند، برای گریز از گرمای شدید هوای تهران، از کاخ نگارستان به قصر نیمه‌تمام محمدیه آمد.
بیماری محمد شاه در آن روزها رو به وخامت نهاد و در 6 شوال همان سال در قصر محمدیه درگذشت (اعتمادالسلطنه، همانجا). از آن پس، این عمارت بدشگون تلقی گردید و به‌صورت نیمه‌کاره رها شد؛ این باور چنان قوی بود که بعدها اعتمادالسلطنه، ناصرالدین شاه را از خرید باغ‌فردوس، به‌سبب نزدیکی زمینهای آن به قصر محمدیه بازداشت (اعتمادالسلطنه، روزنامه ... ، 405).

مآخذ

اعتمادالسلطنه، محمدحسن، روزنامۀ خاطرات، به‌کوشش ایرج افشار، تهران، 1345 ش؛ همو، مرآة البلدان، به‌کوشش عبدالحسین نوایی و هاشم محدث، تهران، 1367 ش؛ سپهر، محمدتقی، ناسخ التواریخ، به‌کوشش محمدباقر بهبودی، تهران، 1385 ق.

گلاره مرادی