نظامی گنجوی، بوستان

نویسنده (ها) : میترا راغب

آخرین بروز رسانی : یکشنبه 1 تیر 1399

نظامی گنجوی، بوستان \ būstān-e nezāmī-ye ganjavī \ ، بوستانی واقـع در میـدان ونک، خیابان شهیـد عباسپور (توانیر)، خیابان نظامی گنجوی، در ناحیۀ 5 از منطقۀ 6 شهرداری تهران.
بوستان نظامی از شمال به ساختمانهای مسکونی در خیابان پدران، از جنوب به تونل رسالت، از شرق به خیابان نظامی گنجـوی، و از غرب به خیابان پنجاه و سوم سید جمال‌الدین اسدآبادی منتهی می‌شود.
بوستـان نظامی با 147‘15 مـ2 مساحت، در 1375 ش به بهره‌برداری رسید. پیش از احداث بوستان، این مکان دره‌ای بود که در آن مسیلی قرار داشت و فاضلاب خانه‌های اطراف به آن ریخته می‌شد.
بوستان نظامی دارای دو در ورودی است؛ یکی ورودی اصلی که در ضلع شرقی، و دیگری ورودی‌ای که در ضلع غربی قرار دارد. در تمام نقاط بوستان به‌سبب شیب زیاد، پله‌های بسیاری وجود دارد؛ این پلکانی‌بودن، گردش در آن را برای گردشگران دشوار کرده است.
آب آشامیدنی بوستان از آب لوله‌کشی شهری است، اما آبیاری فضای سبز آن از آب قنات یوسف‌آباد تأمین می‌شود و مخزنی نیز برای ذخیرۀ این آب در زیرزمین احداث شده است.
دو آب‌نما به مساحت کلی 350 مـ2، در مرکز و غرب بوستان وجود دارد و ازآنجاکه بوستان از شیب زیادی برخوردار است، هر دو آب‌نما به‌صورت پلکانی به طرف پایین سرازیر شده‌اند. هرکدام از این آب‌نماها از چند حوضچۀ دایره‌ای‌شکل با کاشی‌کاریهای فیروزه‌ای‌رنگ تشکیل شده، و دارای فواره‌اند.
گونه‌های گیاهی این بوستان عبارت‌اند از: انوع سرو، کاج نوئل، کاج تهران، افرا، بید مجنون، اقاقیا، نارون، ماگنولیا، کُتناستر (شیر خشت)، چنار، صنوبر، سپیدار، زبان‌گنجشک، ابریشم مصری، ارغوان، برگ بو، درختچه‌پر، توری، یاس هندی، بربریس، پیروکانتا، بوداغ و جـز آنها. همچنین 258‘4 مـ2 از بـوستان نظامی به‌ چمن‌کاری، 448 مـ2 به کاشت رُز، و 824 مـ2 به کاشت درختچه‌های تزیینی اختصاص داده شده است.
دو ساختمان به مساحت کلی 292 مـ2 برای مدیریت بوستان وجود دارد: یکی در ضلع شرقی، ابتدای ورودی اصلی، و دیگری در جنوب بوستان.
در این بوستان، ساختمانها و مراکز مهمی وجود دارد که ازجمله می‌توان به ساختمان معاونت امور اجتماعی و فرهنگی منطقۀ 6 شهرداری تهران، مرکز مشارکتهای مردمی زیست‌محیطی، شورایاری محلۀ شیراز، دفتر همشهری محلۀ 6، نگارخانۀ هفت‌پیکر، سالن برگزاری کنفرانس، باشگاه شهروندان جوان، و واحد تربیت‌بدنی منطقۀ 6 در ضلع شمالی بوستان، و ساختمان خانۀ سلامت شهرداری وابسته به معاونت امور اجتماعی و فرهنگی منطقۀ 6 در جنوب بوستان اشاره کرد. کتابخانۀ بوستان نظامی نیز در 1386 ش افتتاح شده است.
تمامی ساختمانهای این بوستان از معماری زیبایی برخوردارند و بر حاشیۀ سردر آنها اشعاری از شاعران نامدار ایران با خطی زیبا نوشته شده است. همچنین تاکنون ‌3 مجسمه در این بوستان نصب شده است؛ یکی مجسمۀ نظامی گنجوی در ضلع شرقی، جلو در ورودی که در 1389 ش در این مکان قرارگرفته است. دیگری که مجسمۀ اصلی این بوستان به شمار می‌آمد، تندیس نظامی گنجوی اثر محمدعلی مددی بود که آن را در 1370 ش نصب کرده بودند و در 1389 ش ربوده شد. سدیگر مجسمۀ فلزی درختی است که در وسط میدان اصلی، در مرکز بوستان قرار دارد.
دو آلاچیق یکی در شرق و دیگری در غرب بوستان وجود دارد که آلاچیق شرقی برای استراحت شهروندان، و آلاچیق غربی نمازخانۀ بوستان است. نیز دو سرویس بهداشتی، یکی زنانه و دیگری مردانه، در کنار هم در سمت چپ ساختمان سلامت ساخته‌اند. زمین‌بـازی کودکان هم بـا مساحت 290 مـ2 در ضلع غربی بوستان قراردارد که از وسایل بازی پیشرفته و کف‌سازی مناسب برخوردار است.
وسایل بدن‌سازی در مرکز، یک میز پینگ‌پونگ و یک میز شطرنج در شمال، و دو میز شطرنج نیز در غرب بوستان برای استفـادۀ شهروندان در نظر گرفتـه شده است. همچنین 375‘9 مـ2 مسیر پیاده‌روی در این بوستان وجود دارد و نوع سنگی که در این مسیر به‌کار برده شده، مالون است.
دورتا‌دور بوستان در ضلعهای شرقی، جنوبی و غربی، دیواره‌های کوتاه سنگی کشیده شده، و در ضلع شمالی، دیوار بلند سیمانی‌ای فضای بوستان را از ساختمانهای مسکونی جدا کرده است.
در این بوستان هر روز صبح ساعت ´7:30 ورزش صبحگاهی انجام می‌شود و بانوان محلۀ توانیر نیز در آن شرکت می‌کنند.

مآخذ

اطلس بوستانهای شهر تهران، سازمان پارکها و فضای سبز شهر تهران، تهران، 1386 ش؛ دفتر مدیریت بوستان نظامی گنجوی، مصاحبه با مؤلف؛ شیرچی، ابراهیم، «شرحی از پروژه‌های انجام‌شده از سال 80 تاکنون»، شاهین (مل‌ ‌)؛ «ورزش صبحگاهی بانوان در پارک نظامی گنجوی»، اهالی توانیر (مل‌ ‌)؛ نیز:

Shahin, www. shahinhave. mihanblog. com. (acc. 24 / 3 / 1390); Ahalitavanir, www. ahalitavanir. blogfaicom (acc. 31 / 2 / 1386).
میترا راغب