نیاوران، گسل

نویسنده (ها) : میترا آقامحمدحسنی

آخرین بروز رسانی : دوشنبه 2 تیر 1399

نیاوران، گسل \ gosal-e niyāvarān \ ، از گسلهای منطقۀ شمیران.
این گسل به طول 13 کمـ در محدودۀ منطقۀ 1 شهرداری تهـران، و در امتـداد شرق شمال شرقـی ـ غرب جنوب غربی، در فاصلۀ یک‌کیلومتری جنوب راندگی شمال نیاوران و به موازات آن از سعادت‌آباد و فرحزاد تا نیاوران و شمال اقدسیه واقع است. در بخش شرقی گسل نیاوران در شمال اقدسیه، بر روی نگاره‌های هوایی،
جابه‌جایی چپ‌بر پیرامون 600 متر دیده می‌شود. این گسل همچنین در بخش شرقی به دو شاخه تقسیم می‌شود، و شاخۀ جنوبی آن نیز به طرف باغ بهایی واقع در مینی‌سیتی، امتداد می‌یابد.
گسل نیاوران در قسمت غربی در آبرفتهای جوان مخروط‌افکنۀ رودخانۀ فرحزاد ناپدید می‌شود. افزون بر این، در غرب این رودخانه و در جنوب روستای مرادآباد، راندگی کوچکی وجود دارد که احتمالاً ادامۀ غربی گسل نیاوران است، و چنانچه فاصلۀ میان روستای مرادآباد (در غرب) تا باغ بهایی (در شرق) نیز به درازای گسل نیاوران افزوده شود، درازای این گسل به 18 کمـ افزایش می‌یابد.
سازوکار این گسل، راندگی است و از رانده‌شدن قسمت شمالی (بلندیهای مناطق سعادت‌آباد، شمیران و دزاشیب) بر روی فرونشست اوین ـ تجریش ـ نیاوران، تشکیل شده است. راندگی نیاوران و زون خـردشدۀ آن، در تـرانشـه‌ای شمالـی ـ جنوبی، به درازای 70 متر در خیابان آجودانیه، به خوبی قابل مشاهده است. در گستره‌ای به پهنای 70 متر، یک زون به‌شدت ورقه‌شدۀ فشاری با جهت راندگی شمال به جنوب، گسترش دارد. بررسی شیب‌برگهای این برشها از جنوب به شمال، نشان‌دهندۀ کم‌شدن آن به سمت لبۀ گسل (جنوب) است.

مآخذ

بربریـان، مـانوئل و دیگران، پـژوهش و بررسی ژرف ـ نـو زمین‌ساخت، لرزه زمین‌ساخت و خطر زمین‌لرزه ـ گسلش در گستـرۀ تهران و پیرامون، تهران، 1371 ش، گزارش شم‌ 56؛ گزارش نقشه‌های هم‌شتاب گسترۀ تهران و پیرامون آن، تهران، 1375 ش.

میترا آقامحمدحسنی