ارس، چشمه

نویسنده (ها) : سیما صفری

آخرین بروز رسانی : پنج شنبه 14 آذر 1398

ارس، چشمه \ češme-ye oros\ ، چشمه‌ای واقع در درۀ ارس بعد از درۀ اوسون در جنوب شرقی جان‌پناه اسپیدکمر (ایزکمر). مسیر دسترسی به چشمۀ ارس برای اغلب کوهنوردان و گردشگران آسان، و از چند طریق امکان‌پذیر است. دسترسی به راه اول از طریق درۀ اوسون و از کنار هتلی به این نام به طرف درۀ پهنک اوسون واقع در تقاطع راه اسپیدکمر و شیرپلا امکان‌پذیر است. چشمۀ ارس اندکی بالاتر از این تقاطع از میان تخته‌سنگهای بزرگ با فشار آبی فراوان به بیرون می‌جهد. جریان آب این چشمه در همۀ فصلهای سال قابل توجه است و در زمستانها، بیشتر روزها بر اثر ریزش بهمن از درۀ فراخلا به طرف پایین درۀ ارس، روی چشمه با انبوهی از توده‌های برف پوشیده می‌شود؛ اما در تابستانها، اطراف این چشمه محلی برای استراحت رهگذران در مسیر رفت و برگشت از شیرپلا یا اسپیدکمر است.
قسمت شرقی ایـن چشمه بسیـار شیب‌دار و صخـره‌ای است و انتهای صخره‌های آن به یال اسپیدکمر، و از آنجا به توچال می‌رسد. قسمت غربی آن نیز به دوراهی اوسون و شیـرپلا مـوسوم بـه «دوراهی تـابلو» منتهی می‌شود. این مسیر سنگهای ریزشی دارد و در سالهای اخیر، با توریهای فلزی و قطعه‌سنگهای درشت، مسیر راهی را تا ابتدای رودخانه و پل منتهی به هتل اوسون مشخص کرده‌اند. در مواقعی که مسیر کاملاً یخ‌زده و لغزنده باشد، می‌توان از روی این سکوهای سنگی محکم‌شده برای عبور استفاده کرد که برای رسیدن به محل چشمۀ ارس بسیار مناسب است. از دوراهی تابلو تا چشمۀ ارس راه چندانی نیست و در این مکان، تابلویی از طرف فدراسیون کوهنوردی برای مشخص‌کردن جهت صعود به قلۀ توچال و مسیر شیرپلا و دیگر مسیرها از جمله چشمۀ ارس نصب شده است.
آب این چشمه حاصل برفابهای توچال است که از درۀ فراخلا به پایین سرازیر می‌شود و به سبب حجم زیاد آب، به یکی از استراحتگاههای اصلی کوهستان توچال بدل شده است. سبب نام‌گذاری چشمۀ ارس به این نام این است که شخصی از اتباع روسیه که در زمان قاجاریه در تهران زندگی می‌کرد، به سبب شیوع بیماری وبا در تهران، در کوههای شمیران اقامت گزیده، و در این محل درگذشته و به خاک سپرده شده است. از این‌رو، این محل و چشمۀ آن نزد مردم به «اُرُس» معروف شد.

سیما صفری