موضوع: توصیه اسلام به وقف (2)

تاريخ پخش: 11/10/99

1- پناه بردن به خدا در هر زمان و مکان

2- بالابردن ظرفیت انسان با کار خیر

3- گذشت از غرایز، راه دریافت مقام نزد خدا

4- وقف، خدمت ماندگار

5- وقف، خدمت بی‌منّت و بی‌چشم‌داشت

6- خطر بخل‌ورزی، در دنیا و آخرت

7- تغییر وقف یا وصیت، گناهی بزرگ

اعوذ بالله من الشیطان الرجیم، بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله رب العالمین بعدد ما أحاط به علمه، الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی

یک جلسه صحبت کردیم که چگونه انسان می‌تواند خودش را زیاد کند؟ نه وزنش را زیاد کند، پولش را زیاد کند، اولاد و نوه‌اش را زیاد کند. خودش را زیاد کند. فکرش باز باشد. مثلاً نماز عید یا عید قربان که می‌خوانیم می‌گوییم «و اسئلک» خدایا از تو سؤال می‌کنم. از تو می‌خواهم، چه؟ «ما سألک منه عبادک الصالحون» هرچه بندگان صالحت از تو خواستند، همه را من می‌خواهم. این دیگر نمی‌گوید: خدایا نان بده، آب بده، کار بده. هرچه بندگان صالح، حتی نمی‌گوید: بندگان صالحی که مردند. یا بندگان صالحی که فعلاً زنده هستند. یا بندگان صالحی که بعداً متولد خواهند شد. «سألک عبادی الصالحون» هرچه بندگان خوب تو از تو خواستند، همه را به من بده.
1- پناه بردن به خدا در هر زمان و مکان
از چه خطری حفظ کنی. «و اعوذ بک» پناه می‌برم به تو از چه؟ از هر بلایی که بندگان خوبت به تو پناه بردند. هر بلایی که بندگان خوب به تو پناه بردند، من هم به تو پناه می‌برم. هر دعا و هر درخواستی که بندگان خوب داشتند، من هم می‌خواهم. این چقدر آدم را باز می‌کند. ولی وقتی فکر بسته هست فقط خودش را می‌بیند. وقتی شکر می‌کنیم بگوییم: خدایا، هر لطفی در هر زمان، در هر مکان، هر لطفی به هر موجودی کردی، چه شد؟ یکبار دیگر دقت کن. خداوندا، در هر زمان، 2- در هر مکان، به هر موجودی هر رقم لطفی که کردی، الحمدلله رب العالمین. شکر فقط نباید برای نعمت خودم باشد. برای نعمت‌های دیگر. چون اگر این بنده خدایی که من در ماشین نشستم، پشت فرمان نشسته، این هر لحظه چون اگر او هم یک لحظه خطا بکند من هم به مصیبت می‌افتم.
یکوقتی هواپیمای توپولف بود برای شوروی، مسافرهای ایران را جابجا می‌کرد. ما در هواپیما نشسته بودیم دعا و آیت الکرسی می‌خوانیم حتی برای خلبان، یک کسی صحبت کرد گفت: این خلبان کمونیست است. مسلمان نیست، تو برایش آیت الکرسی می‌خوانی. گفتم: هرچه می‌خواهد باشد. کمونیست باشد. اگر این بیافتد، من هم می‌افتم. یعنی حیات من هم بند به حیات اوست. بنده خدایی می‌گفت: یک شب تا صبح خوابمان نبرد. گفتیم: چرا؟ گفت: از بس به دیوار مشت می‌زدند. دوم دوم دوم… گفتیم: خدایا خانه همسایه چه خبر است؟ میخ نیست، صدای میخ نیست. چه شده است؟ تا صبح بال بال زدیم. صبح رفتیم گفتیم: ببخشید. دیشب چه شده بود؟ ماجرا چه بود؟ گفت: شوهر من دیشب یک دردسر گرفته بود یا درد دندان، پایش را هی به دیوار می‌زد. دیشب تا صبح ما هم نخوابیدیم از شما معذرت می‌خواهیم، ببخشید. این بنده خدا می‌گفت: من هرشب می‌خوابیدم نمی‌گفتم: خدایا شکر که همسایه من درد دندان نگرفته به دیوار پا بزند، وگرنه من هم خواب ندارم. گاهی وقت‌ها اگر یک حادثه‌ای برای او رخ داد، دودش در چشم من می‌رود. شما سیگار می‌کشی ولی دودش در حلق بچه‌ات می‌رود.
2- بالابردن ظرفیت انسان با کار خیر
بحثمان این است که چگونه خودمان را بزرگ کنیم، یکی از راه‌ها این است که افرادی که متمکن هستند، حتی آنهایی که متمکن نیستند. آن کسی که متمکن نیست یک خودکار بدهد. بگوید: آقاجون این خودکار را بگیر و با این خودکار مشق‌هایت را بنویس. حالا بزرگتر می‌شود یک کامپیوتر به او بدهیم. تا یک کتابخانه تا یک دانشگاه و حوزه علمیه، یک چیزی از خودمان بکنیم کم یا زیاد. من بارها این مثل را زدم و اجازه بدهید تکرار کنم.
این برگ زرد اینجا افتاده است. اینجا اردوگاه است و درخت زیاد است. این برگ زرد چقدر است؟ چیزی نیست. اما همین برگ زرد اگر در حوض بیافتد مورچه‌ها سوارش می‌شوند. یعنی این برگ زرد است ولی کشتی پنجاه مورچه می‌شود. می‌خواهم بگویم: گاهی یک چیز کمی است ولی افراد بزرگی را نجات می‌دهد. داریم درباره این صحبت می‌کنیم گذشت…
در قرآن می‌گوید: هرکس به هرچه دادیم بخاطر گذشت بود. تمام برکات در سایه گذشت است. وقف و گذشت [پای تخته] گذشت از چه؟ گذشت از جان، گذشت از مال، گذشت از خواب، گذشت از همسر، گذشت از فرزند، گذشت از آبرو، گذشت از و … همه در قرآن هست و همه یک مقامی هست. گذشت از جان، شهدا، گذشت از مال، کسانی که اهل کمک به دیگران هستند. کمک‌های کم یا زیاد، گذشت از خواب، از رختخواب خودش را می‌کند برای انجام نماز. گذشت از همسر، خداوند به ابراهیم گفت: همسرت را با این نوزاد برو در مکه بگذار و برگرد. فراق از همسر!
گذشت از… خیلی‌ها به جایی می‌رسند بخاطر اینکه همسرشان فداکاری می‌کند. اگر همسرشان فداکاری نکند، مرد، اگر واقعاً یک کسی دکتر می‌شود، اگر مرد دکتر می‌شود یک دکترای افتخاری هم باید به خانمش بدهند بخاطر اینکه اگر او نبود، این نبود. خدمات او بود که این انجام داد. گذشت از فرزند، خداوند به حضرت ابراهیم فرمود: من می‌خواهم سر بچه‌ات را ببری، چشم! بچه را خواباند، چه بچه‌ای؟ اسماعیل تقریباً سیزده ساله بود، حضرت ابراهیم در پیری خدا این فرزند را به او داده بود. کسی که حدود صد سال بچه دار نشده و حالا بعد از صد سال بچه‌دار شده و بچه ده دوازده ساله شده، حالا می‌گوید: سرش را ببر. خدا گفته، چشم! چاقو را گذاشت، گفت: نبر. نمی‌خواستم خون ریخته شود. می‌خواستم ببینم تو دل می‌کنی یا نه؟ گذشت داری یا نه؟ هر گذشتی هم یک مقامی دارد. خداوند حضرت ابراهیم را امتحان کرد شد عبدالله بنده خدا، یک امتحان دیگر نبی الله شد. یک امتحان دیگر رسول الله شد. یک امتحان دیگر خلیل الله شد. یک امتحان دیگر شد (إِنِّي جاعِلُكَ‌ لِلنَّاسِ‌ إِماماً) (بقره /124) هر امتحانی مثل سرگرد، سرهنگ، سرتیپ، درجه درجه دارد.
3- گذشت از غرایز، راه دریافت مقام نزد خدا
پس مقاماتی که خدا به آدم می‌دهد، گذشت از شهوت را ننوشتم. حضرت یوسف، خانم، خودش را آرایش کرد. درها را محکم بست. پیشنهاد کرد بیا با هم باشیم. (قالَتْ هَيْتَ‌ لَكَ‌ قالَ مَعاذَ اللَّه‌) (یوسف /23) پناه بر خدا، پا به فرار گذاشت. کجا رفت؟ رو به در بسته رفت. ولی اگر برای خدا رو به در بسته هم بروی در باز می‌شود. برای خدا رو به در بسته، «غَلَّقَتِ الْأَبْوابَ» قرآن نمی‌گوید: غَلقَ، غَلقَ یعنی بست، «غلَّقَ» یعنی سفت بست. نمی‌گوید: «غلقَ الباب»، «ابواب» یعنی هم همه درها را بست هم محکم بست و هم با دست خود بست. به کنیزها نگفت درها را ببندید که شک کند بستند یا نه؟ خود زلیخا با دست خودش همه درها را بست، تا خاطرش جمع شود که دیگر هیچکس نمی‌بیند ولی وقتی خدا بخواهد لو برود، لو می‌رود. درها را بست هیچکس نفهمد، همه دنیا فهمیدند. با خدا نمی‌شود کشتی گرفت. زلیخا خواست هیچکس نفهمد، همه دنیا فهمیدند. از یک چیزی باید گذشت به یک چیزی رسید. شما باید از دانه بگذری و زیر خاکش کنی تا یک خوشه شود. دانه بیرون باشد خوشه نمی‌شود. باید زیر خاک برود. خاک باید با بیل زیر و رو شود، شخم شود. تا نوک بیل به آن نخورد، شخم نشود، زمینه‌ای برای خوشه شدن ندارد. از یک چیزی باید گذشت.
افرادی از من می‌پرسند آقای قرائتی کارم گیر کرده است. چه راهی داری؟ چه دعایی بخوانم؟ گفتم: دعا بلد نیستم. البته دعاهایی هست برای بعضی کارها و مشکلات، من بلد نیستم ولی گفتم: یک راه هست که قرآن یک نشانه و کدی به ما می‌دهد، می‌گوید: اگر می‌خواهی مشکلت را حل کنم، مشکل مردم را حل کن. مشکل حل کن تا مشکلت را حل کنم. «اذکرونی اذکرکم» یاد من باشید تا من یاد شما باشم. (إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْكُمْ‌) (محمد /7) راه خدا را کمک کنید، من کمک می‌کنم. «زاغُوا أَزاغ» کج رفتی، کج می‌روی. (يُؤْفَكُ‌ عَنْهُ مَنْ أُفِكَ) (ذاریات /9) کج شوی، آینده هم کج می‌روی. بچه‌ها و جوان‌هایی که در نوجوانی خودشان را رها می‌کنند، حرف بد، کار بد، عمل بد انجام می‌دهند، این پیر هم شوند باز در آن وادی هستند. «يُؤْفَكُ‌ عَنْهُ مَنْ أُفِكَ» یعنی آن راهی که کج رفته حالا هم در آینده همینطور کج می‌رود.
4- وقف، خدمت ماندگار
بحثمان چیست؟ بحثمان گذشت است. بحثمان وقف و خدمت به دیگران است. از خودت بکن و به جمع وصل شو. معنای وقف این است. این قطعه زمین را قیچی کردم، این مغازه را قیچی کردم. از خودت بکن و به دیگران وصل کن و به جامعه وصل شو. وقف جبران است. وقف ذخیره و رشد است. سیمای وقف، وقف جبران است. خودم نتوانستم حالا وقف می‌کنم. رشد است. [پای تخته] برای شخص بود، حالا برای امت شد. ذخیره است برای قیامت، مانع حسرت است. کسانی که ثروتی دارند و از ثروتشان استفاده نمی‌کنند حسرت می‌خورند. یکی از اسم‌های قیامت یوم الحسره است. یوم الحسره یعنی روزی که آدم می‌گوید: عجب! حسرت‌ها فرق می‌کند و درجه دارد. من این را یکوقت اینطور گفتم. گفتم آدمی که غصه می‌خورد یک درجه پایینش این است که نوک انگشتش، همان انگشتی که روی انتخابات مهر می‌زند، گاز بگیرد. اما اگر حسرتش زیاد شد بند انگشتش را گاز نمی‌گیرد کل انگشتش در دهان می‌رود. اگر بیشتر حسرت خورد کل انگشت نه، دستش را مشت می‌گیرد. اما اگر خیلی خیلی شد، دو دستش را می‌گذارد. یعنی درجه دارد، یک دو سه چهار، (وَ يَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلى‌ يَدَيْهِ) (فرقان /27) یدیه یعنی افرادی روز قیامت دو تا دست خود را گاز می‌گیرند. می‌گویند: کاش با فلانی رفیق نمی‌شدم، او مرا معتاد کرد. او مرا برد این فیلم را نشانم داد. او با من این کار را کرد. «الدَّالُّ عَلَي الْخَيْرِ كَفَاعِلِهِ‌» (من لا يحضره الفقيه، ج 4، ص 380) حدیث داریم اگر کسی یک صحنه‌ی گناهی را می‌بیند و به رفیقش می‌گوید: بیا برویم این را ببینیم. رفیقش دلالی می‌کند که نگاه کند، این آقای دلال دو گناه کرده است یکی خودش، یکی دلالی کرد و این هم به سمت او کشید.
یکی از اسم‌های قیامت یوم الحسره است. روزی که آدم می‌گوید… وام بی اضطراب است. این صندوق‌ها و بانک‌ها گاهی ورشکست می‌شوند و کم می‌آورند، عمدی، سهوی، خطایی، هرچه هست، صاحب سرمایه اضطراب دارد. وام بی اضطراب در راه خدا خرج کردن است. چون قرآن می‌گوید: (لا نُضِيعُ‌ أَجْرَ مَنْ أَحْسَنَ عَمَلًا) (کهف /30) یعنی خدا می‌گوید: کمک کن من ضایع نمی‌کنم. اگر می‌خواهید سودی داشته باشید که دغدغه نداشته باشید که بردند و خوردند و اختلاس کردند، با خدا معامله کنید. (وَ لا يُظْلَمُونَ نَقِيراً) (نساء /124) سود بی‌شمار، (أَجْرَهُمْ‌ بِأَحْسَنِ‌ ما كانُوا يَعْمَلُونَ) (نحل /96) (فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَياةً طَيِّبَةً) (نحل /97) سود کارهای خدایی بی‌شمار است. سود بی منت، چون آدم وقتی در زمان حیاتش کمک می‌کند ممکن است یکوقت شیطان گولش بزند منت بگذارد، می‌گوید: من به تو وام دادم. من تو را داماد کردم، من جهیزیه‌ی تو را جور کردم. من من.. هی من من کند و بخاطر منتی که می‌گذارد اجرش از بین برود. اما وقتی وقف می‌کند و طرف می‌میرد. من وقف می‌کنم این مغازه و خیابان، این پاساژ و مزرعه برای فلان کار خیر باشد. اگر وقف کردم، بعد هم خودم می‌میرم. دهها سال، صدها سال بعد از من استفاده می‌شود.

5- وقف، خدمت بی‌منّت و بی‌چشم‌داشت

6- خطر بخل‌ورزی، در دنیا و آخرت

7- تغییر وقف یا وصیت، گناهی بزرگ

«والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته»

«سؤالات مسابقه»

1- حضرت ابراهیم چگونه به مقام خلیل‌اللهی رسید؟
1) گذشت همسر
2) گذشت از فرزند
3) گذشت از همسر و فرزند

2- حضرت یوسف، در برابر درخواست زلیخا چه کرد؟

3- بر اساس آیه 7 سوه محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله، راه دریافت نصرت الهی کدام است؟

4- در آیه 180 سوره آل‌عمران، عذاب سخت چه کسانی مطرح شده است؟

5- بر اساس قرآن، در انفاق، اولویت با چه کسانی است؟