اولين انديشهء فرد مسلمان اين بايد باشد كه كارش چگونه مورد رضايت خدا قرار گيرد، و لازمهى چنين هدفى آن است كه احكام و وظايف خود را در زمينه كار خود بشناسد تا بتواند در عمل آنها را اجرا كند. از اين رو، اميرمؤمنان عليه السلام فرمود:
«يَا مَعْشَرَ التُّجَّارِ الْفِقْهَ ثُمَّ الْمَتْجَرَ الْفِقْهَ ثُمَّ الْمَتْجَرَ الْفِقْهَ ثُمَّ الْمَتْجَر؛[1]
اى جامعه تجار و معاملهگر! اوّل يادگيرى مسائل شرعى تجارت، بعد تجارت»
و اين جمله را سه بار تكرار كرد.
پس اولين وظيفه در تجارت و معامله، آموختن احكام شرعى و بعد تلاش براى عمل به آن است تا داد و ستد به صورت صحيح انجام گيرد و اموالى كه از آن راه به دست مىآيد، حلال باشد و بتوان در آنها تصرف كرد. اما چنانچه فرد دقت كافى در ياد گرفتن احكام شرعى نداشته باشد و معامله به صورت باطل انجام گيرد، اموال به دست آمده نيز حرام خواهد بود و تصرف و استفاده از آن جايز نيست و اگر خود يا خانوادهاش از آن مال حرام استفاده كند، اثر سوء خود را خواهد گذاشت. به علاوه، در قيامت هم مورد بازخواست خواهد بود.
از اين رو، امام راحل و بنيانگذار جمهورى اسلامى در اين زمينه مىفرمايد:
«واجب است بر هر كسى كه تجارت مىكند و ساير معاملات را انجام مىدهد، احكام