اگر امت سلحشور و بپا خاسته امروز ايران اسلامى را امتى بزرگ و ميهن اسلامى‌مان را كشورى بزرگ بناميم، بحق شايسته چنين صفتى است اما به بينيم چرا چنين است و ويژگى‌هاى بزرگى يك قوم و كشور در چيست؟

به بينيم نويسنده زبر دست و ارجمند لبنانى- جبران خليل جبران- شهر بزرگ و مردان بزرگ را چگونه معرفى ميكند.

(المدينة العظمى- شهر بزرگ، از مناجات ارواح) «در حيات انسانها براى سعادت و عذاب نقطه پايانى نيست، زيرا حدّ آغازين آنها زايش و پيدايش انسان در گهواره و مرحله ديگرشان كه خود آغازى ديگر است فرسايش و گواراست و آنهم نقطه رسيدن به مرحله‌اى ديگر است.

انسان در ميان اين آغاز و فرجام همواره گروه بى‌شمارى از مردم را برتر از خود و گروهى ديگر را پائين‌تر از خود مى‌يابد و هر چه از درجات رستگارى و پيروزى فراتر ميرود صدائى از دور ميشنود كه او را به مرحله‌اى بالاتر فرا ميخواند.

همانطور كه براى انسانها چنين درجات و حالاتى هست، شهرها نيز چنيند، چنانكه براى شهر قاهره شايسته نيست كه بر دمشق ببالد و خود را بزرگ بداند، دمشق هم نسبت به بيروت نبايستى گردنفرازى كند كه مثلا مزايا و حسنات شهر بزرگ (مانند خيابان و جمعيت و مظاهر تمدن) در آن يكى بيشتر و در ديگرى كمتر است.

ميدانيد كدام شهر بزرگ است؟ شهرى كه بيگانگان نتوانند در شئون آن دخالت نمايند، و بر آن تسلط يافته و سلطه‌گرى كنند.

آنگاه است كه هر انسانى در چنين شهرى الگو و اسوه‌اى از حرّيت و برادرى است و اين شهر همان است كه فرزندان امتش در مدارسش قبل از