62- [از ميان] كسانى كه [به آيين اسلام] ايمان آوردهاند و نيز يهوديان و مسيحيان و صابئان [1] آنان كه به خدا و روز واپسين باور دارند و به شايستگى عمل كنند، پاداش آنها نزد پروردگارشان محفوظ است؛ و ترس و اندوهى نخواهند داشت [2]. 63- [به ياد آريد] هنگامى كه كوه طور را بر فرازتان افراشتيم و از شما پيمان گرفتيم كه: آنچه [از احكام تورات] [3] به شما دادهايم، جدى بگيريد و مفاد آن را [4] به خاطر بسپاريد، بسا كه پرهيزكار شويد. 64- ولى بعد [از آن همه عهد و پيمان] از اين [فرمان] روى برتافتيد؛ و اگر بخشايش و رحمت خدا بر شما نبود، در زمره زيانكاران بوديد. 65- مسلماً از [شرح حال] كسانى از خودتان آگاه شدهايد كه در [مورد حكم حرمت صيد ماهى در روزهاى] شنبه تجاوز كردند [5] و به آنها خطاب كرديم: بوزينههايى مطرود باشيد! 66- و آن [عقوبت] را عبرتى براى معاصران و آيندگان قرار داديم و [نيز] اندرزى براى پرهيزكاران. 67- [به ياد آريد] هنگامى را كه موسى به قوم خود [كه در ميانشان قتلى اتفاق افتاده بود و قاتل شناخته نمىشد] گفت: خدا مىفرمايد: گاوى ذبح كنيد [تا كليد شناخت قاتل شود]، گفتند: ما را به تمسخر گرفتهاى؟ گفت: [تمسخر كار جاهلان است و] به خدا پناه مىبرم از اينكه در زمره جاهلان باشم. 68- گفتند: از پروردگارت بخواه تا برايمان روشن كند كه آن چگونه [گاوى] است؛ گفت: او مىفرمايد: گاوى است نه سالخورده و نه نوپا، [بلكه] ميان سال؛ اكنون آنچه فرمان يافتهايد اجرا كنيد. 69- [باز] گفتند: از پروردگارت بخواه تا براى ما روشن كند كه رنگش چگونه است؟ پاسخ داد: او مىفرمايد: گاوى است زرد به رنگ زرين كه [هيئتش] بينندگان را شاد مىكند. [1]- سياق آيه حاكى است كه آنها گروهى خداپرست بودند كه عرب در آن زمان آنها را مىشناخته است. استاد خرمشاهى در كتاب «قرآن پژوهى» به نقل از دايرة المعارف اسلام و دايرة المعارف اديان (هر دو به انگليسى) گفته است: گروهى از اهل كتاب بودند كه يحيى را پيامبر خود مىدانستند و در بين النهرين سكونت داشتند. [2]- به آيات 127 انعام (6) و 27 و 28 فجر (89) توجه فرماييد، ضمناً مفهوم آيه به بيان ديگر در آيه 123 طه (20) آمده است. [3]- از نظر توجيه افزوده، با آيه 145 اعراف (7) مقايسه فرماييد. [4]- برخى از موضوعات پيمان را در آيات 83 و 84 بقره (2) و 12 مائده (5) ملاحظه فرماييد. [5]- در آيه 163 اعراف (7) توضيح بيشترى آمده، ولى در اين آيه به اختصار بيان شده است.