87- راضى شدند كه در كنار زمينگيرها باشند، لذا بر دلهاشان مهر [غفلت و نفاق] زده شده است [1] و [حقايق را] در نمىيابند. 88- ولى پيامبر و مؤمنان همراه او با اموال و جانهاى خويش به جهاد بر خاستند؛ همه نيكوييها خاص آنهاست و رستگارند [2]. 89- خدا براى آنها باغهايى از بهشت آماده كرده كه نهرها در دامن آن جارى است و جاودانه در آن به سر برند؛ اين است كاميابى بزرگ. 90- عذرتراشان باديه نشين [3] آمدند كه به آنها رخصت [معافيت از جنگ] داده شود و آنها كه [در ادعاى ايمان خود] به خدا و پيامبرش دروغ مىگفتند، [بدون هيچ عذر و اجازهاى] خانه نشينى را برگزيدند؛ به كسانى از آنها كه [معذور نبودند و حق را] انكار مىكردند، عذابى دردناك خواهد رسيد. 91- بر ناتوانان و بيماران و آنها كه براى هزينه [سفر] به چيزى دسترسى ندارند- اگر در مقابل خدا و پيامبرش، حسن نيت داشته باشند- گناهى نيست [كه در جنگ شركت نكنند]؛ زيرا بر نيكوكاران راهى [براى سرزنش] نيست؛ و خدا آمرزگارى است مهربان، 92- و نه بر آنها كه چون نزد تو بيايند تا ساز و برگ سفر آنها را [به جنگ] تأمين كنى، بگويى: وسيلهاى كه شما را به آن مجهز كنم در اختيار ندارم، باز گردند در حالى كه چشمانشان از اينكه چيزى در اختيار ندارند تا [براى تأمين تجهيزات سفر] هزينه كنند، بر اثر اندوه اشكبار شده است. 93- راه [سرزنش و اعتراض] تنها به روى كسانى [گشوده] است كه در عين بىنيازى [و داشتن امكانات]، از تو اجازه [مرخصى] مىخواهند [و] به آن تن دادهاند كه همراه زمينگيرها باشند؛ خدا بر دلهاشان مهر [غفلت] نهاده است [4]، از اين رو آگاهى ندارند. [1]- علت آن را در آيات 10 بقره (2)، 125 توبه (همين سوره)، نيمه دوم آيه 5 صف (61) و 3 منافقون (63) جستجو فرماييد. [2]- به آيات 10 و 11 صف (61) توجه فرماييد. [3]- «اعراب» اسم جمع است و مفرد آن «اعرابى» است كه به افراد صحرانشين عربستان مىگويند و «عرب» هم اسم جمع است كه مفرد آن «عربى» است و به افراد شهرنشين مىگويند. [4]- علت آن را در زيرنويس آيه 87 توبه (همين سوره) ملاحظه فرماييد.