- هرگز، شخصى مثل تو توان اين را ندارد كه به چنين مطلبى برسد و چنين انديشه و فكرى داشته باشد.

- ابو محمّد (ع) به من دستور داد كه چنين بگويم.

- حالا راست گفتى. چنين فكر و انديشه‌اى جز از اين خاندان بيرون نمى‌رود. سپس دستور داد آتشى فراهم نموده و همه آنچه را كه تهيه كرده بود سوزاندند. [1]

د- فتنه زنگيان‌

شورش زنگيان به رهبرى فردى به نام «على بن محمد بن عبدالرحيم زنگى» بر ضدّ حكومت عبّاسيان از جمله رخدادهاى مهمّ سياسى بود كه در دوران امامت امام عسكرى و حدود دو ماه پس از ولادت حضرت مهدى (ع) (255 ه. ق) رخ داد [2]، و بيش از چهارده سال به درازا كشيد و در طول اين مدت هزاران نفر مرد و زن و كودك به قتل رسيدند و خرابيها و خسارات فراوانى به بار آمد.

وى براى مشروعيّت بخشيدن به حركت خود و جلب نظر توده‌هاى مخالف حكومت عباسيان، بويژه علويان و همراه كردن آنان با خويش، خود را علوى و از نوادگان امام سجّاد (ع) قلمداد كرد؛ [3] در صورتى كه چنين نبود و نسب شناسان، او را از تبار «عبدالقيس» شمرده‌اند. [4]

امام عسكرى در برابر اين فتنه‌هاى خانمانسوز- برغم آنكه جهت گيرى سياسى‌اش عليه حكومت عباسيان بود- موضع‌گرفت و در پاسخ به‌نامه «محمدبن صالح‌خثعمى» نوشت:

... صاحب زنج از ما خاندان نيست. [5]

امام (ع) در طرد صاحب زنج از خاندان علوى و محكوم كردن جنايات او به همين جمله كوتاه ولى پر محتوا- بدون آنكه از نظر سياسى نسبت به حركت او اظهار نظر و

[1] - مناقب، ابن شهر آشوب، ج 4، ص 424، تلخيص

[2] - ر. ك: البداية و النهاية، ج 11، ص 21

[3] - همان مدرك

[4] - ر. ك: شرح نهج البلاغه، ابن ابى الحديد، ج 8، ص 127

[5] - مناقب، ج 4، ص 428-429، تلخيص