هارون در ميان خلفا بيش از ديگران اصرار داشت كه روى اعمال و جنايات خود سرپوش دينى بگذارد و آنها را با يك سلسله توجيهات، مطابق موازين شرع قلمداد كند.

پزشك مخصوص وى فردى مسيحى بود كه هارون به وى سخت علاقمند بود و برايش مرتب- حتى در مراسم حج- دعا مى‌كرد و وقتى با اعتراض مردم مواجه شد، عمل خود را چنين توجيه كرد كه تندرستى من در دست اوست و صلاح مسلمانان در گرو سلامتى من؛ پس صلاح مسلمانان در گرو وجود و سلامتى اوست. [1]

هارون براى كسب محبوبيت دينى علاوه بر انجام اعمالى فريبنده همچون پياده رفتن به حج [2] و نيز جذب عالمان و فقيهان وابسته مانند قاضى ابويوسف [3] به دربار، شاعران جيره‌خوار را- كه در آن روز مؤثرترين عامل تبليغى به شمار مى‌رفتند- استخدام مى‌كرد و با بذل و بخشش اموال زيادى، آنان را به ستايش و تمجيد خود وا مى‌داشت. مزدوران تبليغاتى نيز حق بندگى را ادا كرده و او را با اوصاف مبالغه آميزى مى‌ستودند و حتّى شاعرى او را بعد از پيامبر اسلام (ص) پيامبر ديگرى خواند. [4] مزدور ديگرى شعرى سرود و او را بدين مضمون ستود:

«هر كس كينه هارون را به دل داشته باشد نمازهاى پنجگانه به حال وى سودى نخواهد داشت. مكارم و خوبيها، راه و روش توست و خداوند به مقدار ظرفيّتت آنها را به تو ارزانى داشته است.

خداوند مقام كسى را رفعت مى‌بخشد كه تو او را بلند مرتبه بدانى و آن كه تو او را پست بدانى، مقامش نزد خدا پست است.» [5]

رفتار با علويان

هارون، كينه و دشمنى نسبت به خاندان پيامبر (ص) را از جدّش منصور به ارث برده بود، چه آنكه مورخان بدين حقيقت تصريح كرده‌اند كه وى در همه چيز- جز بذل مال-

[1] - عيون الانباء فى طبقات الاطباء، جزء دوم، باب 8، ص 48

[2] - ر. ك: الفخرى، ص 193

[3] - وى از سوى هارون به سمت «قاضى القضاة» منصوب شد و در سراسر عراق، خراسان، شام و مصر هيچ قاضيى جز با نظر وى گمارده نمى‌شد (ر. ك: حياة الامام موسى بن جعفر (ع)، ج 1، ص 92)

[4] - تاريخ التمدن الاسلامى، ج 4، ص 207. تعبير شاعر چنين است: «فَكَاَنَّهُ بَعْدَ الرَّسُولِ رَسُولٌ‌»

[5] - تاريخ بغداد، ج 13، ص 68