و از او خواست نام افراد را در اختيار بگذارد. محمّد امتناع كرد. او را برهنه كردند و ميان دو درخت خرما آويختند و صد تازيانه به وى زدند و به بيش از صد هزار درهم جريمه‌اش كردند. [1]

2- يونس بن عبدالرحمان‌

يونس بن عبدالرحمان از چهره‌هاى برجسته و از دانشمندان بزرگ شيعه به شمار مى‌آيد. او محضر امام كاظم و امام رضا عليهماالسّلام را درك [2] و در مكتب تربيتى آنان مدارج كمال را طى و مقامى بس بلند و عظيم پيدا كرد و از نظر پاكى و تقوا و دانش به پايه‌اى رسيد كه وقتى عبدالعزيز- يكى از اصحاب وارسته امام هشتم (ع)- به آن حضرت عرض كرد من هميشه به شما دسترسى ندارم، احكام و دستورهاى دينى‌ام را از چه كسى فرا بگيرم؟ امام (ع) فرمود: از يونس‌بن عبدالرحمان. [3]

در روايتى ديگر درباره او فرمود: يونس بن‌عبدالرحمان، سلمان زمان خويش است. [4]

وى از نظر مقام علمى جزو شش نفر فقهاى بزرگى است كه دانشمندان شيعه روايات آنان را بى هيچ شبهه‌اى پذيرفته‌اند، و در ميان آنان فقيه‌ترينشان يونس‌بن عبدالرحمان بود. [5] او پيرامون مبانى و موضوعات مختلف شيعه تأليفات فراوانى داشت. از فضل‌بن شاذان نقل شده است كه او هزار رساله بر ردّ مخالفان نوشت. [6]

احمدبن‌ابى خلف مى‌گويد:

«بيمار بودم. امام جواد (ع) به عيادت من آمد. كتاب «يَوْمٌ وَ لَيْلَةٌ» يونس‌بن عبدالرحمان بالاى سر من بود. امام (ع) آن را برداشت و شروع كرد به ورق‌زدن و چون به آخر رسيد چندين بار فرمود: خداوند يونس را رحمت كند.» [7]

[1] - همان، رديف 1105 و ص 282

[2] - يونس، امام صادق (ع) را نيز درك كرده ولى از آن آن حضرت روايت نكرده است

[3] - رجال كشى، ج 2، ص 779، رديف 910

[4] - همان، ص 781، رديف 919 و ص 782، رديف 926

[5] - همان، ص 831، رديف 1050

[6] - همان، ص 780، رديف 917

[7] - همان، ص 779، رديف 913