- كسى كه در مراسم حج احرام بسته، آيا (هنگام طى مسير) زير سايه رفتن براى او جايز است؟

- خير.

- آيا اگر مُحْرِم خيمه‌اى بر افرازد و (به عنوان منزلگاه) زير آن جاى گيرد جايز است؟

- بلى.

- بين اين دو سايه چه تفاوتى است كه در اولى جايز نيست و در دومى رواست؟!

- در مسأله زنى كه عادت ماهيانه دارد، آيا نمازهاى آن ايام را بايد قضا كند؟

- نه.

- روزه‌اش را چطور؟

- بايد قضا كند.

- ميان اين دو چه فرقى است كه در مورد اول (نماز) قضا ندارد ولى درمورد دوم (روزه) قضا دارد؟

- دستور چنين آمده است.

- درمورد محرم نيز دستور چنين آمده است كه گفته شد.

ابو يوسف از پاسخ نقضى امام (ع) درمانده شد. مهدى به او رو كرد و گفت: كارى ازپيش نبردى و موفقيّتى كسب نكردى! ابويوسف گفت: موسى بن جعفر با سنگ شكننده‌اى مرا خرد كرد و به دور افكند. [1]

2- محمد بن حسن شيبانى [2]

وى در مكّه و در حضور هارون الرشيد با امام (ع) مناظره كرد و از حضرتش پرسيد:

- آيا براى محرم رواست بر روى محمل خود (به هنگام حركت) سايه افكند؟

- در حال اختيار جايز نيست.

- آيا براى وى جايز است در حال اختيار زير سايه بان حركت كند؟

- بلى.

محمد بن حسن (از اين پاسخ بظاهر متناقض امام (ع)) خنده تمسخرآميزى كرد.

امام (ع) فرمود: آيا از سنّت رسول خدا تعجب مى‌كنى و آن رابه استهزا مى‌گيرى؟

[1] - احتجاج، طبرسى، ج 2، ص 168 و عيون اخبار الرضا (ع)، ج 1، ص 78

[2] - وى از پيشوايان فقهى و اصولى اهل سنّت و از ناشران و مبلغان مذهب ابو حنيفه بود. از سوى هارون در «رقّه» به سمت قضاوت منصوب شد. سپس همراه خليفه رهسپار خراسان شد و در «رى» درگذشت. خطيب بغدادى او را پيشواى مردم «رى» لقب داده است. او كتابهاى زيادى در زمينۀ فقه واصول بر جاى مانده است (ر. ك: الاعلام، ج 6، ص 80)