درس بيست و سوم:

عوامل دستگيرى‌

رسول گرامى اسلام (ص) و جانشينان برحق آن حضرت در راه تبيين و نشر احكام اسلام بيشترين اذيتها و آزارها را از سوى دشمنان و دنياطلبان، متحمل شدند؛ چندانكه از پيامبر (ص) نقل شده است كه فرموده:

«ما اوذِىَ احَدٌ مِثْلَ ما اوذيتُ فِى اللَّهِ.» [1]

هيچ كس در راه خدا به اندازه من مورد آزار قرار نگرفت.

ائمه عليهم‌السلام نيز كم و بيش همين وضع را داشتند. تفاوتى كه ميان آنان وجود داشت. درنوع گرفتاريها و آزارها بود. اميرمؤمنان (ع) در دوران 25 ساله سكوت به گونه‌اى از سوى دشمنان، گرفتار و دچار اذيت و آزار آنان بود و در دوران پنج ساله حكومت ظاهرى به گونه‌اى ديگر؛ امام حسن، امام حسين و بقيه امامان عليهم‌السلام نيز چنين بودند.

گرفتارى و اذيت و آزارى كه از سوى دستگاه خلافت عباسى متوجه موسى بن جعفر (ع) شد درتاريخ حيات امامان (ع) بى سابقه است. ائمه پيشين به مركز خلافت احضار مى‌شدند ومورد تهديد و آزار روحى قرار مى‌گرفتند و احياناً براى مدتى محدود روانه زندان مى‌شدند، امام پس ازاندك زمانى آزاد شده به مدينه بازمى گشتند؛ ولى قضيه پيشواى هفتم (ع) چنين‌نبود؛ از حد تهديد و هشدار مقطعى فراتر رفته و به عنوان يك مسأله جدى وخط مشى‌سياسى، ذهن هارون را به خود مشغول ساخته بود.

ما در درس آينده سير گرفتارى و مراحل بازداشت امام كاظم (ع) را در زندانهاى مختلف هارون مرور خواهيم كرد، ولى پيش از آن لازم است زمينه‌ها و عوامل آن را مورد

[1] - كنزالعمال، ج 3، ص 103، حديث 5818.