درس اول

خصوصيات فردى

ولادت‌

پيشواى هفتم شيعيان، روز هفتم ماه صفر، سال 128 هجرى قنرى در دهكده «ابواء» [1] متولد شد. [2] وقتى بشارت ولادت آن گرامى به پدر بزرگوارش داده شد، ضمن دعا براى سلامتى مادر ارجمندش، مولود را برترين آفريده الهى شمرد كه به وى عنايت شده است. [3] سپس به شكرانه اين ولادت مسعود، به محض ورود به مدينه، سه روز به عموم مردم وليمه داد. [4]

نام، كنيه و القاب‌

پيشواى ششم عليه السلام نام فرزند خود را «موسى» گذاشت. اين نام هر چند در ميان امامان پيشين سابقه نداشت، ليكن در ميان پيامبران سابقه دارد و همنام «موسى» كليم اللَّه است، از اين رو، اصل اين نام به زبان قبطى است. [5] امام كاظم عليه السلام به كنيه‌هاى چند خوانده مى‌شد مثل: «ابوالحسن»، «ابوابراهيم»، «ابوعلى» [6] و «ابو اسماعيل» [7] ولى مشهورتر از همه «ابوالحسن» است. [8] لقبهاى آن گرامى نيز فراوان است، از جمله: «عبد صالح»،

[1] - ابواء، از دهكده‌هاى اطراف مدينه، و آمنه بنت وهب، مادر گرامى رسول خدا (ص) در آنجا مدفون است

[2] - ر. ك. اعلام الورى، ص 286؛ كافى، ج 1، ص 397 و مناقب، ابن شهر آشوب، ج 4، ص 323. در پاره‌اى منابع، سال‌ولادت آن گرامى سال 129 هجرى ذكر شده است (ر. ك. تذكرة الخواص، ص 312 و كافى، ج 1، ص 397) ولى مشهور همان است كه در متن آورده شده است

[3] - ر. ك. المحاسن، برقى، ج 2، ص 314

[4] - ر. ك. مسند الامام الكاظم، عطاردى، ج 1، ص 2؛ المحاسن، ج 2، ص 418

[5] - در مورد وجه نامگذارى حضرت موسى (ع) به اين اسم گفته شده موسى تركيبى از «مو» به معناى آب و «سى» به‌معناى درخت است و چون حضرت موسى را در صندوق نهاده به رود نيل انداختند و او را از بين آب و درخت گرفتند، بدين اسم نام نهادند (ر. ك: ناسخ التواريخ، زندگانى موسى بن جعفر (ع)، ج 1، ص 16)

[6] - مناقب، ج 4، ص 323

[7] - كشف الغمه، ج 3، ص 2

[8] - از آنجا كه كنيۀ بعضى امامان ديگر نيز «ابوالحسن» است براى تفكيك به امام هفتم ع «ابوالحسم الاوّل» و به امام‌رضا ع «ابوالحسن الثانى» و به امام هادى 7 «ابوالحسن ثالث» مى‌گويند و منظور از «ابوالحسن» بدون قيد، در روايات، امير مؤمنان ع است