فصل اول: دريانوردى عربى (اسلامى) درآغاز پيدايش‌

بنا به گفته «بلاذرى» معاويه به همين منظور، فرماندهى را به نام «سفيان بن مجيب ازدى» به سوى طرابلس كه از سه شهر تشكيل شده بود، اعزام داشت و او در منطقه «مرج» كه چندين ميل با شهر فاصله داشت، قلعه‌اى بنا نهاد و آن را قلعه سفيان ناميد، بدين وسيله راه رسيدن موادّ غذايى را از طريق دريا و غير آن بر مردم شهر بست و آن را به محاصره خويش درآورد. [1]

از اين مطلب چنين استفاده مى‌كنيم كه برخى از كشتيهاى اسلامى براى اينكه از رسيدن كشتى‌هاى روم شرقى به شهر طرابلس جلوگيرى كنند از راه دريا و از ناحيه «بندر» اين شهر را محاصره كردند، امّا به نظر مى‌رسد كه اين كشتيها اندك بوده و يا اينكه تنها نگهبانى از ساحل را بر عهده داشته اند؛ زيرا وقتى محاصره طرابلس حتمى شد مردم توانستند با بر قرارى ارتباط با فرمانروايى روم از او درخواست تعدادى كشتى براى جابه جايى خود كنند. با رسيدن كشتيها بر آنها سوار شده و شبانه گريختند. «سفيان و يارانش كه‌هر شب درقلعه خود بسر مى‌بردند وقتى آهنگ هجوم به دشمن كردند قلعه را كه مردم درآن بودند خالى يافتند و وارد آن گرديدند» [2]

مانمى‌توانيم رسيدن كشتيهاى روم شرقى را به بندر طرابلس در اثر بى توجّهى مسلمانها بدانيم، بلكه اندك بودن كشتيهاى عربى محاصره كننده و مهارت دريانوردان بيزانس باعث شد تا بتوانند خود را به آرامى به بندر رسانده و آن دسته از اهالى طرابلس راكه مايل به رفتن بودند، با خود ببرند.

به احتمال زياد آزادى طرابلس به دست «سفيان بن مجيب ازدى» در سال 26 هجرى يعنى مدّت كوتاهى پس از فتح دوم اسكندريه صورت گرفت.

آزادى شهر طرابلس، معاويه را براى يورش به قبرس تشويق كرد. به همين جهت در سال 27 هجرى طى نامه‌اى به عثمان سهولت حركت دريايى به قبرس را به اطلاع وى رساند، خليفه نيز به اواجازه حمله به روم از راه دريا در قبرس راداد مشروط به اينكه‌

[1] - بلاذرى، ج 1، ص 150.

[2] - همان مدرك، ص 151.