ناوگان، در اطراف شهر، مراقب اوضاع بودند.

اخبار مربوط به بيزانس ها بيانگر اين است كه ناوگان اسلامى داراى 1800 كشتى بزرگ بود و شخصى به نام سليمان [1]، فرماندهى آن را به عهده داشت و شايد او سليمان بن معاذ انطاكى باشد كه خود يكى از فرماندهان عمليّات بود.

اين ناوگان بزرگ توانست كليّه راههايى را كه به درياى سياه منتهى مى شد ببندد، امّا توفانى شديد، تعدادى از كشتى ها را درهم شكست و در حركت آنهاايجاد اختلال كرد.

بيزانسى هابا استفاده از اين فرصت، آتش پرهجم يونانى خود را متوجّه كشتيهاى ارتش اسلام كردند و تعداد زيادى از آنها را به آتش كشيدند.

با اين همه مسلمانها در طول سال به تحكيم محاصره خود بر شهر ادامه دادند تا اينكه دردهم صفر سال 99 هجرى سليمان بن عبدالملك از دنيا رفت و با فرا رسيدن فصل سرماى زمستان عدّه زيادى از لشكريان مسلمانان در اثر سرماى شديد تلف شدند و بخش بزرگى از تجهيزات، اسبها و حيوانات ديگر و آذوقه آنهااز بين رفت و سليمان بن معاذ انطاكى فرمانده ناوگان نيز در اين گيرو دار درگذشت و مرگ او باعث نگرانى دريا نوردان گرديد. و تنگدستى وقحطى به گونه اى به اردوگاه مسلمانهاروى آورد كه سربازان از گوشت چهارپايان و پوست، ريشه و برگ درختان و همه چيز جز خاك [2] تغذيه مى كردند.

ماجرا به همين منوال بود، تا اينكه خليفه جديد عمر بن عبد العزيز طّى نامه‌اى به مسلمه كه در سرزمين روم بود، به وى دستور داد كه با مسلمانانى كه همراه وى هستند از آن منطقه بازگردند و تعدادى اسب را هوار و آذوقه فراوان به سوى آنان فرستاد و مردم را به همكارى با آنان ترغيب و تشويق كرد. [3]

شكست دوباره مسلمانها براى تصرّف قسطنطنيه، يكى از مهمترين حوادث تاريخى دوره هاى ميانى به حساب مى آيد. بدين ترتيب امپراتورى روم شرقى با رهايى‌

[1] - .252 -152 .p ,late no ,ednaM el ,lheiD

[2] - طبرى، ج 8، ص 118.

[3] - همان مدرك، ص 130.