(كه باعث شد تا از درگيرى دريايى با مسلمانان با زماند) مانند درگيرى «لاايكونى» كه از زمان به قدرت رسيدن ليو پنجم ارمنى به زمامدارى روم شرقى و انقلاب «توماس صقلبى» كه آتش آن در پى كشته شدن ليو پنجم در سال 205 هجرى (دسامبر 820 م) شعله ور شد و همچنين درگيرى با بلغارها در دوران كنستانتين ششم ومادرش «ايرين» نيز خود، بر متوقّف شدن فعّاليّت دريايى مسلمانها در شرق درياى مديترانه كمك كرد، چنانكه قطع روابط سياسى مغرب اسلامى و اندلس از شرق و دنبال كردن حركت دريايى مهمّى با اتكّا بر امكانات خود و با استفاده از شرايط بدى كه امپراطورى روم شرقى آن را پشت سر مى گذاشت نيز سبب ديگرى بر راكد ماندن فعّاليّت دريايى مسلمانان بود.

بااين همه خلفاى بنى عباس و بيش از همه هارون الرّشيد، اهتمام ويژه‌اى را نسبت به اموردريايى آغاز كردند، بلاذرى در گفته خود به اين مطلب اشاره مى‌كند و مى‌گويد:

«از تلاشهاى هارون در زمينه جنگ وسياست او در مسأله جهاد، موارد مهم و بزرگى را ملاحظه كرديم، وى در زمينه صنعت فعّاليّتى داشت كه كسى قبل از او چنين تلاشى نكرده بود، او هزينه‌هاى فراوانى را براى مرز دارى و حفظ سواحل به مصرف رساند و روميان را در تنگنا قرار داده و آنها را نابود كرد، و متوكّل عبّاسى دستور داد كه كشتيهاى پر از نيروهاى رزمى در كلّيّه سواحل مستقر شوند.» [1]

به گفته طبرى، هارون الرّشيد، حميدبن معيوف را در سال 190 هجرى به اداره سواحل درياى شام و مصر گماشت و آنگاه كه اهالى جزيره قبرس با مسلمانها پيمان شكنى كردند، وى بدان جزيره يورش برد، و آن رامنهدم كرده و به آتش كشيد و بيش از شانزده هزار تن از مردم آن را به اسارت خويش درآورد و آنها را با مدارا آورده و ابوالبخترى مسئوليّت فروش آنها را به عهده گرفت تا آنجا كه بهاى اسقف قبرس به دو هزار دينار بالغ شد. [2] و آنگاه به جزيره كرت نيز حمله كرد [3] و بدين ترتيب، عبّاسيان‌

[1] - بلاذى، ج 1، ص 193.

[2] - طبرى، ج 10، ص 99 و ابن اثير، ج 6، ص 196 و سيوطى، تاريخ الخلفاء، بيروت 1969، ص 268.

[3] - بلاذرى، ج 1، ص 279.