پس از آن حبشى باانبوه لشكريان خود از فيوم رهسپار اسكندريه شد در حالى كه على بن بدر و «بجَلم» در كشتى‌هاى صاعد به فسطاط روى آوردند و درجزيره صنعتى (جزيره روضه) پهلو گرفتند، اخشيد جهت برابرى با آنها با سپاهيان خود در ساحل رود نيل مقابل جزيره استقرار يافت، امّا از مقابله با آن دو عاجز ماند.

علىّ بن بدر و بجكم كليّه كشتى‌هايى را كه در جزيره صنعتى بود به آتش كشيدند، اخشيد تلاش كرد تا مانع آنها شود، امّا آنان به سوى اسكندريه به حركت درآمدند و به حركت خود از سمت غرب به سوى برقه [1] ادامه دادند.

درآن هنگام بود كه محمّد بن طغج به اشتباه قرار دادن مركز صنعتى، در داخل جزيره پى برد و ناخشنودى خود را دراين باره چنين بيان كرد:

«مركز صنعتى كه آب ميان آن و صاحبش جدايى بيندازد، بى فايده است.»

و از آن زمان تصميم گرفت كه محل مركز صنعتى را از جزيره به دار خديجه دختر فتح [2] تغيير دهد.

مؤسسه صنعتى مصر در عصر فاطميان توسعه يافت و زمين بزرگى براى آن در نظر گرفته شد، توسعه اين مركز توسّط مأمون بطائحى وزير، انجام پذيرفت وى محلّه معروف به دار زبيب را به آن اضافه كرد و درآنجا براى سان ديدن خليفه از ناوگان و تيراندازى او، جايگاهى ترتيب داد و اين مركز صنعتى به دالانى بلند مجهّز شد كه در دو سمت آن سكّوهايى پوشيده از حصير عبدالى وجود داشت و اداره اى براى جهاد در آن تدارك ديده بودند و ورود كليّه افراد سواره از در اين مركز به جز خليفه و وزير در روز گشودن خليج، هنگام جشن بر آمدن رود نيل به واسطه مد، ممنوع بود و آنجا محلّ سوار شدن آنها به سوى مقياس (دريچه هاى سد) بود [3]

عزيز باللّه خليفه فاطمى به تجديد بناى مؤسّسه صنعتى مقس پرداخت، و به نظر مى رسد وى در زمان خود بخش جديدى به آن اضافه كرده است، اين مركز صنعتى به‌

[1] - كندى، ص 287 و ابن سعيد، ص 161 و ابوالمحاسن، النجوم الزاهده، ج 3، ص 252.

[2] - ابن سعيد، ص 160 و مقريزى، الخطط، ج 3، ص 115 و سيوطى، ج 2، ص 223.

[3] - مقريزى، ج 3، ص 115.