موسّسه صنعتى، همان مركز صنعتى مصر بود كه امير محمّدبن طغج اخشيد آنرا در سال 325 هجرى در محلّى كه به دار خديجه، دختر فتح بن خاقان، همسر سردار احمد بن طولون معروف بود ايجاد كرد.

علّت تأسيس اين مركز بدين صورت بود كه: وقتى امير محمّدبن طغج از طرف خليفه «راضى» در سال 323 هجرى به جاى احمد بن كيغلغ براى بار دوّم به فرمانروايى مصر رسد، خبر آمدن او با لشكر عبّاسى به سوى مصر و آمدن تعدادى از كشتيهاى جنگى او به فرماندهى صاعب بن كلملم به تنيس و دمياط، انتشار يافت. ابن كيغلغ تصميم گرفت تسليم شود، امّا محمّدبن على ماذرايى، سرپرست كلّ خراج، به اين روش اعتراض كرد و گروهى ازمغربى‌ها را به فرماندهى ابو مالك حبشى بن احمد سلمى، براى جلوگيرى از ورود لشكر ابن طغج به فسطاط بدان سامان گسيل داشت، چنانكه علىّ بن بدر را با كشتى‌هاى جنگى براى رويا رويى با كشتيهاى ابن طغج در رود نيل، اعزام داشت و آنگاه كه جنگ در گرفت و كشتيهاى دو طرف درگير شدند، در هفدهم شعبان سال 323 هجرى، نبرد بر ضدّ علىّ بن بدر به پايان رسيد. [1] و در حالى كه ابن طغج جهت نبرد با ابن كيغلغ از راه خشكى به پيش مى‌رفت، صاعد با كشتيهاى خود به سوى فسطاط حركت كرد. [2]

الّا اينكه در آخر ترجيح داد جهت حفظ جان مسلمانان تسليم «ابن طغج» شود در حاليكه مغربى‌ها او را در اين امر اطاعت نكردند، سپس حبشى و نيروهاى مغربى او براى جنگ با ابن طغج به حركت آمده و به سوى فيوم پيشروى كردند، و صاعد با كشتى‌هاى خود عزم خليج فيوم كرد و قصد داشت خليج را دور بزند كه دراثر كم وسعت بودن خليج، كشتيهايش نتوانستند آن را دور بزنند و بدين ترتيب در چنگال حبشى گرفتار شد و خود وعدّه زيادى از هواداران ابن طغج به دست حبشى كشته شدند و بر كشتيهاى صاعد نيز دست يافت. [3]

[1] - كندى، كتاب الولاة و كتاب القضاة، ص 286.

[2] - ابن سعيد، المغرب فى حلى المغرب، ج 1، ص 158-159.

[3] - همان مدرك، ص 160 و مقريزى، الخطط، ج 3، ص 115.