در پى كشته شدن منصور كه در اوّل بهمن 1343 صورت پذيرفت، بيش از صد نفر از اعضاى هيأتهاى مؤتلفه بازداشت شدند كه چهارده نفر از آنها را در بيدادگاههاى دربسته‌اى كه حتى خانواده متهمين نيز حق شركت نداشتند، محاكمه كردند.

نخست شش نفر به اعدام و بقيه به حبس ابد محكوم شدند. امّا، به دليل اعتراض علماى دينى، رژيم يك قدم عقب‌نشينى كرد و حكم اعدام را در مورد دو نفر اجرا نكرد. صادق امانى همدانى، محمد بخارائى، رضا صفار هرندى و مرتضى نيك‌نژاد با روى باز شهادت را استقبال كردند. هاشم امانى همدانى، مهدى عراقى، حبيب الله عسگراولادى، عباس مدرسى‌فر و حيدرى به حبس ابد محكوم شدند. آية اللّه محى‌الدين انوارى، شاه بداغلو و شهاب به پانزده سال زندان و عدّه‌اى ديگر به حبسهاى دراز مدّت محكوم شدند. [1]

هيأتهاى مؤتلفه، در طول سالهاى 1344- 57 به تكثير اعلاميه‌هاى امام و توزيع آنها در سراسر كشور مى‌پرداخت و پس از پيروزى انقلاب اسلامى اين تشكيلات اسلامى، شهداى فراوانى را در راه پاسدارى از انقلاب اسلامى تقديم كرد و بسيارى از آنان ضمن ادامه حركت در مسير گذشته، جذب حزب جمهورى اسلامى گرديدند. [2]

چه كسانى؟

1- بنيانگذاران: نقش امام خمينى (ره) در پيدايش هيأتهاى مؤتلفه به قدرى مهم است كه مى‌توان ايشان را بنيانگذار اصلى اين جمعيّت دانست؛ البته اين جمعيّت از آغاز تشكّل خود همواره كوشيده است پاس حرمت ساير مراجع معظّم تقليد رانيز نگهدارد و روابط حسنه‌اى با اساتيد حوزه و علماى مهم برقرار كند. [3]

2- رهبران: تصميمات سياسى هيأتهاى مؤتلفه بخصوص در آنچه كه نياز به اجازه ولى امر داشت توسط شوراى روحانيت منتخب امام تأييد مى‌شد. اعضاى اين شورا عبارت بودند از شهيد مطهرى، شهيد بهشتى، حجج اسلام انوارى و مولائى و غفورى و

[1] اسنادِی از جمعِیتهاِی مؤتلفه اسلامِی، جاما، ص 4 ـ 5، حزب ملل اسلامِی، انتشارات 29 بهمن، 1353.

[2] نگاه کنِید به: راست قامتان جاودانه تارِیخ اسلام، شهِید دکتر باهنر: الگوِی هنر مقاومت، انتشارات واحد فرهنگِی بنِیاد شهِید اسفند 1361 صفحات مختلف.

[3] تحولات سِیاسِی و اجتماعِی اِیران: 57 ـ 1320، ص 160. (برداشت)