درس دوّم:

زمينه‌هاى فكرى پيدايش احزاب و تشكيلات

سياسى در ايران‌

حدود يك قرن است كه انواع و اقسام احزاب سياسى در خاك ايران، نشو و نما پيدا كرده‌اند. اين امر علل مختلفى از نظر فكرى و ساختار اجتماعى داشته كه در درس حاضر به بررسى علل فكرى آن مى‌پردازيم. اصلى‌ترين زمينه و علّت تشكيل احزاب در ايران را ورود افكار بيگانه به اين سرزمين تشكيل مى‌دهد. [1] اين افكار چه به طور مستقيم و چه به واسطه واكنشهايى كه در ميان توده مردم، روحانيت و ساير اقشار برانگيخته‌اند، غالبا نقشى ويرانگر داشته‌اند و زمينه‌هاى نفوذ سياسى و اقتصادى بيگانگان را فراهم كرده‌اند. در اين درس به معرفى راويان افكار بيگانه در ايران، روشهاى انتقال، وسايط انتقال و انواع افكار بيگانه وارداتى خواهيم پرداخت.

راويان افكار بيگانه در ايران‌

1- تحصيل كردگان غرب: تعداد قابل ملاحظه‌اى از جوانان ايران، طى صد سال گذشته، جهت فراگيرى علوم و فنون روز به غرب رفتند. گروهى از آنان، تحت تأثير ترقّيات صنعتى غرب، دچار از خود بيگانگى شده، تماميّت فرهنگ غرب را با جان و دل پذيرا شدند و به عقائد انسان ساز خود نيز پشت پا زدند. زمانى كه اينان به ايران برگشتند، در قالب‌ نويسنده، مترجم، روزنامه‌نگار، استاد دانشگاه، فيلمساز يا فيلمنامه نويس و ...

[1] تارِیخ نهضتهاِی فکرِی اِیرانِیان، عبدالرفِیع حقِیقت، بخش دوم، ص 753 ـ 751، شرکت مؤلفان و مترجمان اِیران، چاپ اوّل، (برداشت).