درس هفتم: روابط خارجى‌ايران در طول جنگ جهانى اوّل‌

سرانجام پس از سالها كه مقدمات يك جنگ بزرگ و خانمانسوز در اروپا فراهم شده بود، در سال 1293 ه ش/ 1914 م، جنگ جهانى اول، آغاز شد. دامنه‌اين جنگ كه ابتدا فقط شامل قسمتهايى از اروپا مى‌شد، كم كم با ورود كشورهاى بيشترى در آن، گسترش يافته وتمام دنيا را فراگرفت. ايران به علت موقعيت حساس و سوق الجيشى خود، از زمانهاى گذشته مورد توجّه بازيگران صحنه روابط بين الملل واقع شده بود. با آغاز جنگ و حتّى قبل از آغاز جنگ، مجدداً مورد توجه هر دو دسته از كشورهاى درگير در جنگ، يعنى متفقين و متحدين قرار گرفت.

روسيه و انگلستان كه با قرارداد تقسيم‌ايران به مناطق نفوذ، كشورمان را جزء قلمرو خود مى‌دانستند و نيروهاى خود را به بهانه حمايت از افراد خود واردايران كرده ودر استانهاى آذربايجان، گيلان و خراسان دست به جناياتى زده بودند، با آغاز جنگ جهانى اوّل بطور رسمى نيروهاى خود را واردايران كرده، روابط خارجى‌ايران را تحت الشعاع قرار دادند. بدين ترتيب كشورايران جولانگاه متجاوزين قرار گرفته، مردم دچار مشكلات و صدمات جبران ناپذيرى شدند.

آغاز جنگ جهانى اوّل و اشغال‌ايران‌

كشورهاى اروپايى از سالها قبل در مقابل يكديگر صف آرايى كرده، اتّحاد مثلث شامل‌