اقدام دولت ايران در لغو يكطرفه قرارداد، موجب بحران روابط ايران وانگلستان شده، آن كشور، ايران را مورد تهديد قرارداد و حتّى چند فروند كشتى به سواحل ايران فرستاد. در اين ميان دبير كل جامعه ملل از دو كشور درخواست نمود كه ضمن خوددارى از تشديد اختلاف، نمايندگان خود را به مقرّ جامعه ملل بفرستند. شوراى جامعه ملل،

ضمن استماع سخنان نمايندگان دو كشور، «ادوارد بنش» [1] وزير خارجه چكسلواكى را مأمور رسيدگى به اختلاف كرد. وى نيز دو كشور را دعوت به مذاكره مستقيم نمود.

مذاكرات در تهران بين «سيد حسن تقى زاده» وزير دارايى ايران ورئيس شركت نفت «سر جان كدمن» ادامه پيدا كرد و سرانجم با پادرميانى رضاخان منجر به قرارداد جديدى در سال 1312 ه ش شد كه به موجب آن حق السهم ايران از سود شركت به بيست درصد افزايش يافت. بعلاوه قرار شد از هر تن نفت صادراتى چهار شيلينگ به دولت ايران پرداخت شود، محدوده حوزه نفت نيز به دو استان خوزستان و كرمانشاه محدود گرديد. شركت انگليسى در مقابل امتيازهاى كم ارزشى كه به دولت ايران داد، توانست قرار داد را به مدت شصت سال ديگر تا سال 1372 تمديد كند [2]

سفر رضا خان به خارج‌

در سال 1312 ه ش، محمد على فروغى (ذكاءالملك) بار ديگر به نخست وزيرى رسيد. او همان كسى است كه در زمان نخست وزيرى، مأمور انتقال سلطنت از قاجاريّه به پهلوى شده بود ودر طى دوران پادشاهى رضاخان، يكى از افراد تعيين كننده در سياست خارجى بود. فروغى، فردى «فراماسون»، تجدّد خواه و طرفدار سياست و فرهنگ غربى واز عوامل انگلستان بود از اين رو براى به اجرا در آوردن افكار غربى خود درايران تصميم گرفت رضا خان را به يكى از كشورهاى اسلامى كه چنين سياستى رادر پيش گرفته بود، برده او را با اين گونه فرنگى مآبى و غرب گرايى آشنا كند به همين دليل، اوّلين‌

[1] . 1- Edvard Benes.

[2] - سياست خارجى ايران در دوران پهلوى، هوشنگ مهدوى، ص 36-37؛ تاريخ روابط سياسى ايران و انگليس دردوران رضا شاه، بيات، ص 300-323.