آمريكا به جاى كمك به ايران، پيشنهاد وساطت «بانك بين المللى عمران و توسعه»- بانك جهانى- را براى حل اختلاف ايران و انگلستان ارائه داد. دكتر مصدق اين پيشنهاد را پذيرفت و مذاكراتى با رئيس آن بانك در آمريكا انجام داد و سپس به ايران بازگشت و موضوع را به اطّلاع نمايندگان مجلس رساند. [1]

پس از مراجعت مصدق به ايران، رئيس بانك جهانى به لندن رفت ومذاكراتى با مقامهاى آن كشور انجام داد و سپس جهت مذاكره وبازديد تأسيسات نفت به ايران آمد و با پيشنهادهاى دكتر مصدق دوباره به آمريكا بازگشت. نمايندگان بانك در آمريكا با مقامهاى آن كشور وانگلستان به مشورت پرداختند و يك بار ديگر عازم ايران شدند. امّا در نهايت چون پيشنهادهاى آنها خلاف اصل ملّى شدن نفت بود، وساطت بانك نيز به نتيجه‌اى نرسيد، [2] و بحران روابط دو كشور همچنان ادامه يافت. پس از بى نتيجه ماندن وساطت بانك جهانى دو پيشنهاد مشترك ديگر از سوى آمريكا و انگلستان در سال 1331 ه. ش به ايران ارائه شد و هر چند كه هر يك نسبت به قبلى داراى شرايط بهترى بودند، ولى چون هيچ كدام نظر كامل ايران را تأمين نمى‌كردند نمى‌توانستند مورد موافقت ايران قرار گيرند. [3]

نتيجه شكايت انگلستان در ديوان لاهه‌

دولت انگلستان از ابتداى تصويب طرح ملّى شدن صنايع نفت ايران به ديوان «دادگسترى لاهه» شكايت كرد. و ديوان هم «رأى تأمينى» به نفع دولت انگلستان صادر كرد. اما رسيدگى به صلاحيت خود و ماهيت دعواى انگلستان را به بعد موكول كرد. در مدتى كه قضات دادگاه لاهه مشغول بررسى صلاحيت دادگاه براى رسيدگى به چنين كارى بودند، دولت انگلستان و شركت نفت طُرق ديگرى جهت جلوگيرى نهضت ملّى شدن نفت ايران را در پيش گرفتند كه آخرين آنها شكايت به شوراى امنيت سازمان ملل‌

[1] - مصدق، نفت وناسيوناليسم ايرانى، جيمز بيل و ويليام راجر لويس، ترجمه عبدالرضا هوشنگ مهدوى و كاوۀ بيات، ص 318-304.

[2] - تاريخ سياسى معاصر ايران، مدنى، ج 1، ص 225-224.

[3] - ر. ك: تاريخ سياسى بيست و پنج ساله ايران، غلامرضا نجاتى، ج 1، ص 30-29.