درس چهاردهم: روابط ايران و شوروى در جنگ سرد و تنش زدايى‌

از گذشته هاى دور ايران و روسيه و سپس شوروى با هم داراى روابط سياسى و تجارى بوده اند. آنچه كه باعث گسترش بيشتر روابط بين دو كشور همسايه و هم مرز شده بود، نزديكى جغرافيايى، رفت و آمدها و مبادلات كالا بين تجار و بازرگانان دو كشور بوده است. به روابط دو كشور در برخى از زمينه‌ها در درسهاى گذشته اشاره شد.

در اين درس به روابط دو كشور، بعد از جنگ جهانى دوم و آغاز دوران جنگ سرد بين آمريكا و شوروى پس از مسأله آذربايجان تا سال 1357 ه. ش اشاره خواهد شد.

سالهاى بحران روابط ايران و شوروى (سابق)

پس از خروج نيروهاى اشغالگر شوروى سابق از ايران در سال 1325، قوام، حزبى به نام دموكرات تأسيس كرد. سپس با حزبهاى توده و حزب ايران الهيار صالح، كابينه ائتلافى را تشكيل داد. اين كابينه پس از مدتى با خروج سه وزير توده‌اى از آن منحل شد.

سپس مسأله آذربايجان با حمله نيروهاى دولتى و تسليم عده اى از نيروهاى كمونيستى و فرار عده‌اى ديگر به شوروى سابق حل شد. در اين زمان، قوام انتخابات دوره پانزدهم، مجلس را برگزار كرد. هر چند حزب دولتى قوام اكثريت كرسيهاى مجلس را به دست آورد، امّا اعضاى حزب قبل از افتتاح مجلس، عليه خود او موضع گرفته، پس از آغاز مجلس نيز از دولت او حمايت نكردند.

در نتيجه مجلس پانزدهم، ضمن ردّ توافق نامه سه ماده اى قوام- سادچيكف،