درس دوم: روابط خارجى ايران در دوران فتحعليشاه‌

سياست خارجى متّكى به كشورهاى قدرتمند اروپايى بويژه انگلستان و فرانسه نه تنها باعث كمك به ايران جهت بازپس گيرى گرجستان نشد، بلكه سازش دو قدرت روس و فرانسه باعث تسريع روند اشغال بخشى از خاك ايران توسط روسيه تزارى و آغاز جنگهاى ايران و روس شد. اين مسأله نشان دهنده اين حقيقت است كه هر وقت كه منافع قدرتهاى بيگانه اقتضا مى‌كرد، آنها دست دوستى و اتّحاد به سوى كشورمان دراز مى‌كردند، امّا هر زمان كه منافع آنها از جاى ديگرى تامين مى‌شد، نه تنها به سوى ما نمى‌آمدند، بلكه پايبند به اصول اخلاقى و تعهدات بين المللى خود هم نبودند و كشور ما را در لحظه‌هاى حساس و سرنوشت ساز به حال خود رها مى‌كرند.

ردّ پيشنهاد صلح روسيه و امضاى پيمان اتّحاد با عثمانى‌

در سال 1188 ه ش/ 1809 م، در حالى كه جنگ در جبهه ايران و روسيه ادامه داشت، دوستى بين «ناپلئون» و «الكساندر» تزار روسيه به پايان رسيد و اتّحادى عليه ناپلئون در اروپا تشكيل شد. به همين دليل روسيه مايل بود كه جنگ را در جبهه هاى قفقاز هر چه زودتر به پايان رسانده تا با خيال راحت در اروپا با ناپلئون به مبارزه بپردازد.

در اين زمينه، آن كشور نماينده اى به قرارگاه نيروهاى ايران فرستاد و پيشنهاد پايان جنگ را ارائه كرد، امّا چون ايران شرط اساسى امضاى معاهده صلح با آن كشور را تخليه كليه مناطق اشغالى خود قرارداد و روسيه تأكيد بر به رسميت شناختن مناطق اشغال شده‌