درس ششم: دوران مشروطه و روابط خارجى ايران‌

ناصرالدين شاه در آستانه برگزارى جشن پنجاهمين سال سلطنت خود در حرم حضرت عبدالعظيم به وسيله «ميرزا رضا كرمانى» يكى از مريدان سيد جمال‌الدين اسدآبادى به قتل رسيد. پس از اين حادثه «مظفرالدين ميرزا» وليعهد 44 ساله او با كمك سفراى روس وانگليس از تبريز به تهران مراجعت كرد و با نام «مظفرالدين شاه» به پادشاهى رسيد (1275 ه ش/ 1896) م، وى چون مدتهاى زيادى در مقام ولايتعهدى باقى مانده و پير و مسن شده بود و همچنين به علت بيمارى و ضعف جسمانى خود نتوانست تغيير عمده‌اى در سياستهاى داخلى و خارجى پدرش ايجاد كند و همان خطمشيهاى او را دنبال كرد. از حوادث مهمّ داخلى و خارجى دوران سلطنت او، سفر به كشورهاى اروپايى و دريافت وامهايى از بيگانگان و واگذارى امتيازات ديگر به آنها و در نتيجه افزايش نفوذ بيشتر آنها و تقسيم ايران به مناطق نفوذ و نهضت مشروطيت بود.

وامها و مسافرتهاى خارجى مظفرالدين شاه‌

مظفرالدين شاه زمانى كه به قدرت رسيد، فكر مى‌كرد كه پدرش خزانه پُرى را براى او به ارث گذاشته است، امّا بعد از مدّتى متوجه شد كه با خزانه خالى و چند بدهى خارجى رو به روست. روسيه و انگلستان كه در تمام مدّت پادشاهى «ناصرالدين شاه» تلاش مى‌كردند كه وابستگى ايران به آنها بيشتر شود، بعد از او هم سياست مديون كردن ايران و گرفتن امتيازات بيشتر را دنبال كردند. در همين راستا از بيمارى شاه جديد ايران‌