تحريم رفراندوم توسط امام خمينى «ره»

حضرت امام در دوّم بهمن 1341 طىّ اعلاميه‌اى تحريم رفراندوم را اعلام كرد. ايشان بطور مشروح ضمن اعلام عدم وجود شرايط قانونى و اجتماعى جهت انجام رفراندوم، برنامه اعلام شده را ضداسلام، قرآن و مسلمين اعلام كرد. [1]

به دنبال تحريم رفراندوم از سوى امام «ره» موجى از مخالفت عليه رژيم در تهران، قم و ديگر شهرهاى ايران بوجود آمد. بازار تهران تعطيل و اعتصابها و تظاهرات بسيارى خيابانهاى تهران را فرا گرفت. بازارى، دانشجو و ... با شعار «رفراندوم قلّابى مخالف اسلام است» به خيابانها ريختند. در اين روز عدّه زيادى بازداشت، شهيد و مجروح شدند. [2]

شاه براى اينكه حمايت روحانيون از خود را به نمايش بگذارد، تصميم گرفت در روز چهارم بهمن به قم مسافرت كند و با استقبال عدّه‌اى از روحانيون اين مسأله را به اثبات برساند. روز سوّم بهمن در حالى كه تمام مغازه‌هاى قم به عنوان اعتراض به اقدامات رژيم تعطيل بود، مردم با شعار «ما تابع قرآنيم، رفراندوم نمى‌خواهيم» به خيابانها سرازير شدند. مأموران رژيم ضمن سركوب تظاهرات، به مدرسه فيضيه حمله كردند.

مغازه‌داران را با تهديد به غارتِ مغازه‌ها، مجبور به شكستن اعتصاب كردند. بدين صورت زمينه را براى مسافرت شاه به قم آماده كردند. روز بعد شاه در حالى به قم آمد كه هيچ‌كس در خيابانها حضور نداشت و از استقبال روحانيون خبرى نبود. شاه از اين وضعيت سخت برآشفت و طىّ سخنانى زشت و توهين‌آميز علما را مورد تهديد قرار داد. [3] در شهرهاى ديگر مانند مشهد، تبريز، شيراز، اصفهان و رشت نيز مردم در مخالفت با رفراندوم دست به اعتصاب زدند. [4]

به رغم مخالفتهاى موجود، رفراندوم در موعد مقرر انجام شد. در حالى كه پاى صندوقها خلوت بود در پايان رأى‌گيرى و پس از گذشت تنها چند ساعت نتيجه آرا با

[1] نهضت روحانِیون اِیران، دوانِی، ج 3، ص 204 ـ 206.

[2] بررسِی انقلاب اِیران، ع. باقِی، ج 1، ص 166.

[3] تارِیخ سِیاسِی معاصر اِیران، مدنِی، ج 2، ص 15 ـ 17.

[4] بررسِی انقلاب اِیران، باقِی، ج 1، ص 166.