نام کتاب : تاریخ سیاسی معاصر ایران نویسنده : تلاشان ، حسن جلد : 1 صفحه : 198
براساس تشكيلات در
نظر گرفته شده، اين سازمان از نُه اداره كل تشكيل مىشد كه مأموريتهاى هر كدام به ترتيب
عبارت از: رهبرى و كنترل ساير ادارات كُل، كسب اطّلاعات از خارج ا ز كشور، مسؤوليت
امنيت داخلى، حفاظت مأمورين ساواك و كنترل آنها، امور فنى و تكنيكى ساواك، مسؤوليت
حسابدارى و بهدارى و موتورى، تأمين بودجه خارج از كشور ساواك، جمعآورى اطلاعات داخلى
و تجزيه و تحليل آنها و سپس تبادل اطلاعات با سازمانهاى جاسوسى ديگر كشورها، كنترل
اتباع بيگانه و سفارتخانهها و تهيّه بيوگرافى افراد و مسائل مربوط به گذرنامهها.
مهمترين پايگاه رژيم در ساواك، اداره سوم بود كه سركوبى مخالفين را عهدهدار بود. اين
اداره براى انجام مأموريت محوّله از شيوههاى گوناگون و شكنجههاى ددمنشانه استفاده
مىكرد. كميته مشترك ساواك، ژاندارمرى و ارتش براى سركوبى مبارزين، تحت عنوان «حفظ
امنيت داخلى!!» در همين اداره قرار داشت. [1]
اولين رئيس ساواك
تيمور بختيار فرماندار نظامى تهران بعد از كودتاى 28 مرداد بود كه جنايات وى در اين
دوران زبانزد خاص و عام بود. وى بسرعت به عنوان يكى از رقباى قدرتمند و عمده شاه مطرح
شد. به همين سبب از رياست ساواك بركنار و پس از مدتى به لبنان و سپس به عراق تبعيد
گشت. وى در عراق به فعاليتهاى گستردهاى عليه شاه دست زد و بالاخره در مرداد 1349 ه.
ش به دست مأمورين سازمان دست پرورده خود يعنى ساواك به قتل رسيد. [2]
دومين رئيس ساواك،
پاكروان بود. انجام رفراندوم غيرقانونى انقلاب به اصطلاح شاه و ملت و قيام پانزده خرداد
1342 ه. ش در همين دوره به وقوع پيوست. سومين رئيس ساواك، نصيرى بود. وى كه به صورت
عامل بلاارادهاى در اختيار شاه بود، خشونت در جهت سركوبى مبارزين را به حدّ اعلاى
خود رساند. او كه تا دو سال قبل از پيروزى انقلاب اسلامى رياست ساواك را به عهده داشت،
نقش عمدهاى در ايجاد اختناق در جامعه ايران داشت. چهارمين رئيس ساواك، ناصر مقدّم
بود. وى كه پس از اعلام حقوق بشر كارتر و در جهت به اصطلاح ايجاد فضاى باز سياسى روى
كار آمده بود، همچنان به
[1] ساواک،
کرِیستِین دلاتوآ، ترجمة عبدالحسِین نِیک گوهر، ص 68 ـ 72.
[2] تارِیخ
سِیاسِی معاصر اِیرانف مدنِی، ج 2، ص 150 ـ 151.
نام کتاب : تاریخ سیاسی معاصر ایران نویسنده : تلاشان ، حسن جلد : 1 صفحه : 198