درس دوم: جنگهاى ايران و روس‌

جنگ در كنار زيانها و ويرانيهاى بسيار زيادى كه بر جاى مى‌گذارد، درسها و تجاربى نيز به همراه دارد كه كسب اين درسها و تجارب در واقع به مثابه پيشگيرى از امراض قبل از ابتلا به آنهاست. هميشه پيشگيرى كم‌هزينه‌تر و از مشكلات كمترى برخوردار مى‌باشد. جنگهاى ايران و روس نيز چنين است.

در اين جنگها، جز كشته‌ها و ويرانيهاى فراوان و شكست بزرگ و خفّت‌بار، چيزى نصيب ملّت ايران نشد. بحث و بررسى درباره دلايل، چگونگى و سرنوشت نهايى جنگ، مى‌تواند به بسيارى از مسائل و مشكلات اين جنگها پاسخ دهد.

1- جنگ اولِ ايران و روس‌

زمينه‌هاى آغاز جنگ‌

الف- ظلم و تعدّى نسبت به مؤدّيان مالياتى: مردمى كه در خطّه قفقاز زندگى مى‌كردند، همواره از تنگدستى شديد رنج مى‌بردند. اخذ مالياتهاى سنگين و غير قابل تحمّل از مردم، مشكلات را جدى‌تر مى‌كرد و سبب نارضايتى مردم از حكّام محلى و در نتيجه از حكومت مركزى ايران مى‌شد. نارضايتى از حكومت مركزى ايران باعث شد حتّى در بعضى موارد مردم براى نجات خود، به روسها پناه ببرند. [1]

ب- رفتار وحشيانه آغامحمّد خان: كشتار و اعمال وحشيانه آغامحمد خان، بويژه كشتار مردم تفليس در آن ديار، سايه وحشت و ترس بر سر انداخته بود. وى در حمله‌

[1] توضِیح اِینکه اِین نوع نتِیجه‌گِیرِی با توجّه به عوامل دِیگرِی بود که در افراد وجود داشت، مانند همکِیش بودن با روسها.